izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Pişdəraməd (fars. پیش درآمد - piš-e derāmad) musiqi terminidir. Farsca "piş" (پیش) "öncə, əvvəl" və "derāmad" (درآمد) isə "gəliş, giriş, əsas mövzuya giriş" mənalarını verir. Beləliklə, sözün tam mənası "giriş, əsas mövzudan əvvəl çalınan hissə" deməkdir. Muğam ifaçılığında, xüsusilə də Azərbaycan muğamında, pişdəraməd muğamın əsas hissəsindən əvvəl çalınan, muğamın əsas xarakterini və əhval-ruhiyyəsini müəyyən edən, dinləyicini əsas hissəyə hazırlayan instrumental hissədir.

Pişdəramədin əsas xüsusiyyətlərindən biri də onun improvizasiya xarakterli olmasıdır. Hər ifaçı pişdəramədi özünəməxsus üslub və texnikada ifa edir, əsərin əsas melodik və ritmik elementlərini təqdim edərək, əsas hissəyə hamar bir keçid yaradır. Bu improvizasiya, ifaçının musiqi duyğusunu, texniki bacarığını və muğam haqqında biliyini göstərmək imkanı verir. Pişdəramədlər müxtəlif uzunluqda və mürəkkəblikdə ola bilər, bəziləri qısa və sadə, bəziləri isə uzun və çox təfərrüatlıdır.

Segah muğamının pişdəramədi, məsələn, Segah muğamının əsas melodik və ritmik xüsusiyyətlərini özündə əks etdirir və həmin muğamın ifasına emosional giriş rolunu oynayır. Pişdəramədin muğam ifaçılığında əhəmiyyəti onu əsas hissəyə hazırlıq mərhələsi kimi deyil, həm də öz-özlüyündə fərdi və incəsənət dəyəri olan bir musiqi əsər kimi göstərir.

Qeyd etmək lazımdır ki, "pişdəraməd" termini bəzən digər musiqi janrlarında da, məsələn, klassik musiqidə müəyyən əsərlərin giriş hissələrinə şamil edilə bilər, anlaşma üçün əsasən muğam mədəniyyəti kontekstində istifadə olunur.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz