izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Porsumaq (f.) – Bu fe'l kökü türk dillərində geniş yayılmış “pors-” morfemindən törəmişdir. Etimoloji olaraq "qabarmaq", "şişmək", "bərkşmək" mənalarını əks etdirir. Müasir Azərbaycan dilində istifadəsində isə əsasən iki əsas məna özünü göstərir:

1. Fiziki Porsumaq (Turşumaq, Kiflənmək): Bu mənada porsumaq, əsasən qida məhsullarının turşumaq, kiflənmək, xarab olmaq prosesini ifadə edir. Məsələn: “Süd porsudu”, “Çörək porsudu”, “Quru meyvələr porsumuşdu”. Bu mənada "turşumaq" və "kiflənmək" sözləri ilə sinonimdir, lakin "porsumaq" daha geniş bir xarab olma prosesini əhatə edir və bəzən rəng dəyişməsini, qoxunun pisləşməsini də özündə əks etdirir. Daha dəqiq desək, mikroorqanizmlərin təsiri ilə baş verən fermentasiya və ya çürümə prosesinin nəticəsini ifadə edir.

2. Məcazi Porsumaq (Özündən Çıxmaq, Qabarmaq): Bu mənada porsumaq, insan hisslərinin və ya əhval-ruhiyyəsinin qəfil və güclü şəkildə dəyişməsini, həddən artıq qıcıqlanmanı, qəzəblənməni, əsəbləşməni ifadə edir. Məsələn: “Qəzəbdən porsudu”, “Ədalətsizliyə porsudu”, “Sözlərinə porsudu”. Bu mənada "özündən çıxmaq", "qabarmaq", "əsəbləşmək" sözləri ilə sinonim olsa da, "porsumaq" sözündə daha çox daxili bir təzyiq, nəzarətin itirilməsi və partlayış kimi bir təsvir mövcuddur. "Qabarmaq" daha çox fiziki bir böyüməni ifadə etsə də, "porsumaq" məcazi mənada daxili bir qabarma, emosional bir təzyiqin nəticəsini bildirir.

Qısaca desək, "porsumaq" sözü həm fiziki, həm də məcazi mənalarda işlənən çoxmənalı bir sözdür. Hər iki mənada istifadə zamanı kontekst sözün düzgün mənasının başa düşülməsini təmin edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz