Pulcuq sözü Azərbaycan dilində əsasən balıqların bədənini örtən nazik, sərt, lövhəvari tərəziləri ifadə edir. Lüğətlərdəki "pul 3-cü mənada" göstəricisi, pulcuğun görünüşünə görə pulun nazik, lövhəvari formasına bənzədilməsindən irəli gəlir. Yəni, pulcuqlar, pul kimi, bir-birinə yaxın, düzülmüş, lakin çox kiçik və nazik lövhələrdir.
Etimoloji baxımdan, "pulcuq" sözünün mənşəyi türk dillərindədir. "Pul" kökü, görünüşə görə bənzərliyi ifadə edir və bu kökünə "-cuq" azaldıcı şəkilçisi əlavə olunmaqla "kiçik pul" mənasını yaradır. Bu səbəbdən, "pulcuq" sözü həm də "kiçik pul, nazik lövhə" mənasında işlənə bilər, ancaq əsasən bioloji kontekstdə, yəni balıqların tərəzilərini təsvir etmək üçün istifadə olunur.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Balığın pulcuqları parlaq günəş altında əks olunurdu.
- Balıqçı toru boşaltdıqda, pulcuqlar torun dibində parıldayırdı.
- Qızartılmış balığın pulcuqları qıtırdı.
- (Nadir hallarda, məcazi mənada): Qar yağışı yerə minlərlə kiçik pulcuq kimi yağdı.
Qeyd edək ki, "pulcuq" sözü həmçinin bəzi bitkilərin və ya mineralların səthindəki kiçik, nazik, lövhəvari hissəcikləri də ifadə edə bilər, ancaq bu istifadə daha az yayılmışdır.