izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Ram [fars. رَم] sözü Azərbaycan dilində əsasən iki əsas mənada işlənir: birincisi, özünə tabe etmək, itaət etdirmək, ələ keçirmək mənasında; ikincisi isə, daha geniş mənada özünə uyğunlaşdırmaq, dəyişdirmək, forma vermək mənasında.

Birinci mənada, "ram etmək" feili bir varlığın (insan, heyvan və ya təbii hadisə) iradəsini qıraraq, onu öz istəyinə tabe etmək, itaət etdirmək mənasını verir. Bu mənada, əsasən güc, təzyiq və ya təlim vasitəsilə əldə edilir. Məsələn, "Atı ram etmək üçün çox səy göstərdi" cümləsində "ram etmək" atın vəhşiliyini aradan qaldıraraq, onu minməyə və idarə etməyə yararlı hala gətirmək mənasını daşıyır. Bu mənada, "baş əydirmək", "əhliləşdirmək" sözləri sinonim kimi işlənilə bilər. Lakin "ram etmək", daha çox güc və təzyiq elementini önə çəkir.

İkinci mənada isə, "ram etmək" daha geniş, metaforik bir məna kəsb edir. Bu mənada, bir şeyi öz ehtiyaclarına, istəklərinə və ya standartlarına uyğunlaşdırmaq, dəyişdirmək, forma vermək mənasında işlənir. Məsələn, "Təbiəti öz məqsədlərinə ram etmək cəhdi" cümləsində təbiətin güclərini öz xeyrinə istifadə etmək, ona müdaxilə etmək və onu nəzarət altında saxlamaq mənası ifadə olunur. Bu mənada, "şəkilləndirmək", "düzəltmək", "uyğunlaşdırmaq" kimi sözlər də sinonim kimi qəbul edilə bilər. Lakin "ram etmək" bu kontekstdə də, bir müəyyən dərəcədə güc və təsir elementini özündə saxlayır.

Qeyd etmək lazımdır ki, "ram etmək" feili müasir Azərbaycan dilində əsasən məcazi mənada daha çox işlənilir və birinci mənası (vəhşi heyvanların əhliləşdirilməsi) ədəbi dilə nisbətən daha az rast gəlinir. Sözün fars mənşəli olması onun tarixi və mədəni kontekstini də göstərir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz