Rels sözü ingilis dilindəki "rails", "rail" və latın dilindəki "regula" sözlərindən götürülmüşdür. "Regula" latın dilində "düz taxta, tir" mənasını verir. Beləliklə, etimoloji baxımdan relsin əsas mənası "düz, uzun və bərk tir" kimi təsvir edilə bilər. Bu, onun əsas funksiyasını – daşıma vasitələrinin hərəkətini təmin etmək üçün düz və möhkəm bir səth təqdim etməsini əks etdirir.
Müasir Azərbaycan dilində rels, vaqon, vaqonet və digər təkərlər üzərində hərəkət edən yük və ya sərnişin daşıyan nəqliyyat vasitələrinin hərəkət etdiyi ensiz polad tirlərin ümumi adıdır. Bu tirlər adətən dəmir yolu xətlərində, sənaye müəssisələrində və ya digər sənaye obyektlərində istifadə olunur. Relslər adətən polad materiallarından hazırlanır və onların forması hərəkət edən təkərlərin rahat hərəkətini təmin etmək üçün xüsusi dizayn edilir. Onlar yüksək möhkəmlik və aşınma müqavimətinə malik olmalıdırlar.
Rels sözünün işlənməsinə dair nümunələr:
- Dəmir yolu relsləri uzunluğu onlarla kilometrə çatan xətlər əmələ gətirir.
- Qəza nəticəsində relslər əyilmiş və qatarın hərəkəti dayandırılmışdı.
- Sənaye zonasında yük daşıyan vaqonlar xüsusi relslər üzərində hərəkət edir.
- Yeni relslərin çəkilməsi üçün genişmiqyaslı tikinti işləri aparılırdı.
Qeyd edək ki, relsin texniki xüsusiyyətləri (materialı, ölçüləri, forması) müxtəlif ola bilər və daşıma vasitəsinin növündən, yük tutumundan və digər amillərdən asılıdır. Məsələn, yük qatarlarının hərəkət etdiyi relslər, yüngül vaqonların hərəkət etdiyi relslərdən daha möhkəm və iri olur.