izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Reyхstaq [alm. Reichstag] – Almaniya tarixində mühüm rol oynamış bir termindir. Əslində "Reyх" (Reich) – "imperiya", "dövlət" mənasını verən köhnə yüksək alman sözündən və "Taq" (Tag) – "gün", "toplantı", "məclis" mənasını verən sözündən əmələ gəlmiş bir birləşmədir. Beləliklə, Reyхstaq sözü ədəbi tərcümədə "İmperiya Məclisi" və ya "Dövlət Məclisi" kimi başa düşülə bilər. Lakin bu sadə tərcümə onun tarixi və siyasi kontekstini tam əks etdirmir.

Tarixən, Reyхstaq Almaniya imperiyasının (1871-1918) və Veymar Respublikasının (1919-1933) milli parlamenti olub. 1933-cü ilə qədər üzvləri ümumi seçkilər yolu ilə seçilirdi. Bu dövrdə, Reyхstaq, demokratik prinsiplər əsasında qanunverici orqan kimi fəaliyyət göstərir, hökumətin fəaliyyətini nəzarətdə saxlayır və qanun layihələrini müzakirə edirdi. Ancaq faşist rejimin hakimiyyətə gəlişi ilə Reyхstağın rolu və funksiyaları köklü şəkildə dəyişdi.

Nasistlərin hakimiyyətə gəlməsindən sonra, Reyхstaq əslində formal olaraq mövcud olsa da, onun qərar qəbuletmə səlahiyyətləri ciddi şəkildə məhdudlaşdırıldı. Nazilər öz diktatorluq rejimlərini qurmaq üçün Reyхstağı alət kimi istifadə edirdilər. Seçkilər manipulyasiya olunur, müxalifət səsləri boğulur və qanunvericilik prosesi tam nəzarətləri altına alınırdı. Reyхstağın iclasları daha çox formal xarakter daşıyırdı və qərarlar əslində Adolf Hitlerin və onun Nazilər Partiyasının əmrlərinə uyğun olaraq qəbul olunurdu.

Reyхstaq binasının özü də tarixi hadisələrin şahidi olub. Məşhur yanğın hadisəsi (1933) Nazilərə siyasi rəqiblərini təqib etmək üçün bəhanə yaratdı və bu hadisə, demokratik institutların dağıdılmasında əhəmiyyətli rol oynadı. Beləliklə, "Reyхstaq" termini sadəcə bir parlament binası və ya qanunverici orqan adı deyil, həm də Almaniya tarixinin, xüsusən də faşizm dövrünün, siyasi mübarizələrinin və demokratiyanın pozulmasının simvoludur.

Müasir kontekstdə, "Reyхstaq" termini həm tarixi bir termin kimi, həm də hazırkı Almaniya Federal Parlamenti binasının adı kimi istifadə olunur. Lakin onun tarixi kontekstinə istinad etməklə, "Reyхstaq" sözü demokratiyanın müdafiəsi və totalitarizmə qarşı mübarizə ilə əlaqələndirilir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz