izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Rəxtxab sözü fars dilindən (رختخواب) gəlmişdir. Azərbaycan dilində "yataq dəsti", "yorğan-döşək" mənasında işlənir. Lüğətlərdə sadəcə "yataq" və ya "yorğan-döşək" kimi tərcüməsi verilmiş olsa da, mənası bundan daha genişdir. Rəxtxab, yataqda istifadə olunan bütün əşyaları əhatə edən bir termindir. Bu, sadəcə yorğan və döşəkdən ibarət deyil, həmçinin yastıqlar, çarşaflar, yorğan örtükləri və digər yataq əşyalarını da özündə birləşdirir.

Misal olaraq, "Güləndam rəxtxab götürüb getdi balaca otağa" cümləsində Güləndamın sadəcə yorğan və döşək yox, bütün yataq dəstini götürdüyü nəzərdə tutulur. Əgər cümlədə "yorğan-döşək" kəlməsi işlənsəydi, məna tam olaraq çatdırılmazdı. Rəxtxab kəlməsi yataq əşyalarının ümumi bir adını ifadə edərək, onların hamısını bir bütöv kimi qəbul etməyə imkan verir.

Sözün istifadə dairəsi əsasən ev təsərrüfatı və gündəlik dil ilə məhdudlaşır. Ədəbi əsərlərdə daha çox rəngarəng və təsviri mənalar daşıyan kəlmələr əvəzinə istifadə olunur. Ancaq folklor əsərlərində və həyat təsvirlərinə zəngin olan ədəbi əsərlərdə onun yerini heç bir kəlmə tam əvəz edə bilməz.

Qeyd etmək lazımdır ki, fars dilindəki orijinal sözün mənası da Azərbaycan dilindəki məna ilə tam üst-üstə düşür. Belə ki, fars dilində də "rəxtxab" yataq dəsti mənasını daşıyır. Bu da sözün Azərbaycan dilinə keçməsinin qədimliyini və dil sisteminə təbii olaraq inteqrasiya olunmasını göstərir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz