izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Rəzə (ərəb. رَزَمَ – bağlamaq, bənd etmək, möhkəmləndirmək sözündəndir) – bir-birinə möhkəm bağlanmış, bənd olunmuş, birləşdirilmiş hissələrdən ibarət olan əşyanın, qurğunun, konstruksiyanın bütöv, tam görünüşü, quruluşu, və ya belə bir əşyanın əsasını təşkil edən hissə. İzahlı lüğətlərdə əsasən "cəftə" kimi izah olunsa da, bu məna tam əhatəli deyildir. "Rəzə" daha geniş məna kəsb edir və yalnız iki hissənin birləşməsini deyil, daha mürəkkəb, çox hissəli quruluşları da əhatə edir. Məsələn, qapının rəzəsi, pəncərənin rəzəsi, qurğunun rəzəsi deyərkən, sadəcə iki hissənin birləşməsi yox, bir çox hissənin bir-birinə möhkəm bağlanaraq bütöv bir struktur yaratmasını ifadə edirik.

Rəzə sözü, əşyanın bütövlüyünü, möhkəmliyini, davamlılığını vurğulayır. "Rəzəni bağlamaq" ifadəsi, əşyanın hissələrinin bir-birinə möhkəm birləşdirilməsini, quruluşunun tamamlanmasını bildirir. Bu bağlama prosesi, miqdarca çoxlu hissəni də əhatə edə bilər. Misal üçün, bir qapının rəzəsi yalnız iki hissədən – qapı yarpaqlarından ibarət deyil, eyni zamanda menteşələr, qapı qulpu, kilidləmə mexanizmi kimi əlavə hissələri də özündə birləşdirir.

Verilmiş nümunə cümləsində ("Qəsrin qalın taxta qapısı rəzəsindən qopub ayaq altına düşmüşdü.") rəzə, qapının bütün quruluşunu, menteşələr, çərçivə və digər hissələrin bir-birinə birləşməsini ifadə edir. Qapının rəzəsinin qopması, bütün qapının dağılması, bütövlüyünün pozulması deməkdir. Başqa bir nümunə olaraq, "maşının rəzəsi" deyərkən, maşının bütün hissələrinin bir-birinə bağlanıb işlək bir sistem təşkil etdiyini, "bina tikintisinin rəzəsi" deyərkən isə binanın bütün konstruksiyasının, divar, dam, sütun və s. elementlərinin bir-birinə necə bağlanıb və bir tam halda durduğunu nəzərdə tuturuq.

Beləliklə, "rəzə" sözü sadəcə "cəftə" mənasından daha geniş bir konsepsiyanı ifadə edir və bir əşyanın və ya quruluşun bütöv, möhkəm və bir-birinə bağlı hissələrdən meydana gələn strukturunu qeyd edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz