Rişxəndçi sözü Azərbaycan dilində həm isim, həm də sifət kimi işlənən bir söz olub, əsasən hərəkət və davranış xüsusiyyətini ifadə edir. Lüğətlərdə verilən "hər şeyə rişxənd edən, adamı ələ salan; adamoynadan, masqaraçı, istehzaçı" tərifi kifayət qədər ümumi olsa da, sözün kontekstə görə nüanslarını daha dolğun şəkildə izah etmək mümkündür.
Mənşə etibarilə, "Rişxəndçi" sözü "Rişxənd" sözündən törəmişdir. "Rişxənd" sözü isə ərəb mənşəli olub, "əla salma, istehza, məsxərə" mənalarını verir. Beləliklə, "Rişxəndçi" sözü, "Rişxənd edən şəxs" mənasını əks etdirir.
Məna baxımından, "Rişxəndçi" sadəcə hər şeyə gülən və ya ələ salan bir insandan daha çox şey ifadə edir. Bu söz, hədəfinə qarşı nifrət, kin, hörmətsizlik və ya üstünlük hissi ilə yanaşı ağır, acı və təhqiredici bir üslubda istehza etməni nəzərdə tutur. Rişxəndçi, ələ salmağı, məsxərəyə qoymağı bir növ həyat tərzi kimi qəbul edir. Onun istehzası sadəcə bir zarafat deyil, əksinə, hədəfinin ləyaqətini alçaltmaq, onu aşağılamaq və incitmək məqsədini daşıyır.
İstifadə nümunələri:
- O, hər kəsə qarşı rixxəndçi bir münasibət sərgiləyirdi. (Burada rixəndçilik, həyat tərzinin bir hissəsi kimi təsvir olunur)
- Konfransda iştirakçıların çıxışlarına rixxəndçi şəkildə münasibət bildirdi. (Burada rixəndçilik, hörmətsizlik və istehza ilə yanaşı, sözlərin təhqiredici xarakterini vurğulayır)
- O, rixxəndçi şərhləri ilə hamını əsəbiləşdirdi. (Burada rixəndçilik, nəticəsinə görə - əsəbiləşdirməyə yönəldiyini göstərir)
- Həmin siyasətçi, rəqiblərinə qarşı rixxəndçi yanaşması ilə tanınırdı. (Burada rixəndçilik, siyasi mübarizənin aləti kimi istifadə olunur)
Beləliklə, "Rişxəndçi" sözü sadəcə "ələ salan" deyil, hədəfinə qarşı mənfi və təhqiredici bir münasibəti, istehza və ələ salmağı həyat tərzi kimi qəbul etməyi ifadə edən daha mürəkkəb bir anlayışı əhatə edir.