izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Rüşeym [ər.] Biologiya terminidir. Əslində ərəb mənşəli bir söz olub, "rüşd" (böyümək, inkişaf etmək) felindən törəmişdir. Bu sözün mənası, insan və heyvanların doğuşdan əvvəlki inkişaf mərhələlərini əhatə edən, döllənmiş yumurta hüceyrəsindən başlayaraq fərdin anatomik quruluşunun formalaşması ilə nəticələnən embrion mərhələsini ifadə edir. Yəni, döllənmədən sonra, yeni fərdin ana bətnində və ya yumurta içərisində inkişafının ilk mərhələsindəki hüceyrə yığımı rüşeym adlanır.

Rüşeymin inkişafı bir sıra mürəkkəb proseslərdən ibarətdir. Bu proseslər hüceyrələrin sürətli bölünməsi, differensiasiyası (ixtisaslaşması) və toxumaların əmələ gəlməsi ilə xarakterizə olunur. Rüşeymin inkişafı genetik informasiya, hormonal tənzimləmə və ətraf mühitin təsiri ilə əlaqədardır. Hər hansı bir anomaliya və ya xəstəlik bu prosesi mənfi təsir edə bilər.

Rüşeym termini elmi ədəbiyyatda geniş istifadə olunur. Məsələn, "İnsan rüşeyminin inkişafı üç qrupa bölünür", "Bitki rüşeyminin inkişafı torpaqdan asılıdır" kimi cümlələrdə rüşeym sözü müxtəlif canlıların erkən inkişaf mərhələsini ifadə etmək üçün işlədilir. Lakin, çox zaman rüşeym sözü daha çox heyvanların və insanın embrionu üçün istifadə olunur.

Qısaca desək, rüşeym döllənmiş yumurta hüceyrəsindən başlayaraq fərdin anatomik quruluşunun tam formalaşmasına qədər olan inkişaf mərhələsini təmsil edir və biologiyanın əsas anlayışlarından biridir. Sözün mənşəyini nəzərə alaraq, rüşeymin inkişafı daima böyümə və inkişaf prosesi kimi başa düşülməlidir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz