Saxsı sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir termindir və əsasən dulusçuluq məmulatını ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə "gildən hazırlanan dulusçuluq məmulatı" kimi tərifini görsək də, bu, sözün bütün məna çalarlarını əhatə etmir. Daha dəqiq və geniş bir şəkildə izah etmək üçün aşağıdakıları nəzərə almaq lazımdır:
Mənşəyi: Saxsı sözünün mənşəyi türk dillərindəndir. "Sax" felinin mənası "yapışdırmaq", "birləşdirmək"dir və "saksı" kimi formalarda da rast gəlinir. "Saxsı" termini isə bu felin məsdər formasından törəyərək "yapışdırılmış gil" mənasını ifadə edir və bu gil məmulatının hazırlanma üsuluna işarədir.
Mənası: Saxsı, əsasən əl ilə, çəngəl, forma və ya çərxi vasitəsilə gildən hazırlanan müxtəlif formalı və ölçülü bir məmulatdır. Bu məmulatın hazırlanmasında istifadə olunan gil növü, bişirilmə temperaturu və texnologiyası saxsinin keyfiyyətini və xüsusiyyətlərini müəyyən edir. Saxsı yalnız sadə qablar deyil, həmçinin bəzək əşyaları, oyuncaqlar və s. ola bilər.
İstifadəsi: Saxsı sözü gündəlik danışıqda, ədəbiyyatda və xalq yaradıcılığında geniş istifadə olunur. "Saxsıya verə-verə, çıxdı misin bahası" atasözü saxsinin qiymətinin əməyə görə artmasını və əl əməyinin qiymətləndirilməsini ifadə edir. "Saxsıdan qayrılmış" ifadəsi isə əşyanın köhnəlmiş, yararsız hala düşdüyünü bildirir. Bundan əlavə, "saxsı qab", "saxsı kasa", "çiçək saxsı" kimi birləşmələrdə də işlədilir. Saxsı həmçinin məcazi mənada, zəif, kövrək və asanlıqla qırıla bilən bir şeyi ifadə etmək üçün də işlənə bilər (məs., "Onun sağlamlığı bir saxsı qədər kövrək idi").
Ümumiyyətlə, "saxsı" sözü sadə bir dulusçuluq məmulatı deyil, Azərbaycan mədəniyyətinin və dilinin ayrılmaz bir hissəsidir və özündə zəngin tarixi-mədəni və sosial məlumatları əks etdirir.