Sakitləşdirmək felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə “sakit etmək” və ya “rahatlandırmaq”dan daha geniş və çoxcəhətlidir. Lüğətlərdə verilən “rahatsızlığını, iztirabını, həyəcanını aradan qaldırmaq; təskin etmək” ifadələri, bu felin əhatə etdiyi mənaları daha dolğun şəkildə əks etdirir, lakin hələ də tam deyil.
Sakitləşdirmək, bir insanın və ya heyvanın fiziki və ya emosional narahatlığını aradan qaldırmaq məqsədi ilə edilən hərəkətləri ifadə edir. Bu, müxtəlif üsullar vasitəsilə həyata keçirilə bilər: yumşaq danışıq, məhəbbət dolu qucaqlama, sakitləşdirici dərmanlar, müəyyən bir mühitin yaradılması (məs., səssiz, qaranlıq bir otaq) və s. Hər bir halda, məqsəd stress, qorxu, əsəbilik, ağrı və ya digər mənfi emosiyaları azaltmaq və daxili tarazlığı bərpa etməkdir.
Felin etimologiyasına nəzər salsaq, "sakit" sözünün kökü farsca "ساکِت" (saket) sözündən gəlir və "səssiz, susmuş" mənasını verir. "-ləşdirmək" isə "-ləş" şəkilçisi ilə "etmək" felinin birləşməsindən əmələ gəlib, bir halın və ya vəziyyətin yaradılmasını ifadə edir. Beləliklə, "sakitləşdirmək" sözü "səssiz və sakit bir hala gətirmək" kimi tərcümə edilə bilər, lakin bu, yalnız fiziki səssizliyi deyil, həm də daxili sakitliyi əhatə edir.
Cümlə içərisində istifadəsinə nümunələr:
- Ana ağlayan körpəsini sakitləşdirmək üçün nənələr nəğməsi oxudu.
- Həkim xəstənin ağrısını sakitləşdirmək üçün ona ağrıkəsici verdi.
- Müəllim sinifdəki şagirdləri sakitləşdirmək üçün səsini qaldırdı.
- Musiqi onun əsəblərini sakitləşdirmək üçün çox təsirli idi.
- Dərindən nəfəs alaraq, özünü sakitləşdirməyə çalışdı.
Göründüyü kimi, "sakitləşdirmək" feli müxtəlif kontekstlərdə və müxtəlif məqsədlər üçün istifadə oluna bilər. Əsas məqsəd isə hər zaman narahatlığı aradan qaldırmaq və daxili tarazlığı bərpa etməkdir.