izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sallatmaq sözü, Azərbaycan dilində geniş yayılmış, hərəkət bildirən bir feldir. Lüğətlərdə sadəcə "sallamaq" ilə sinonim kimi göstərilsə də, mənası daha incə nüanslar ehtiva edir. "Sallamaq"dan fərqli olaraq, "sallatmaq" daha sürətli, qısa, ritmik və əsasən də yüngül bir hərəkəti ifadə edir. Sözün kökü "salla-" fel kökündən törəmişdir və intensivlik əlavə edən "-t-" şəkilçisi ilə artırılıb.

Mənasını daha geniş izah etmək üçün müxtəlif kontekstlərdə necə işləndiyi nümunələr göstərmək lazımdır. Məsələn, "uşaq əlini sallatdı" deyəndə, uşağın əlini sürətlə, yüngülcə və tez-tez hərəkət etdirdiyini anlırıq. Bu, sadəcə əlini sallamaqdan fərqlənir. Başqa bir nümunə: "küləkli havada ağac budaqlarını sallatdı" cümləsində, küləyin budaqları sürətlə, ritmik şəkildə hərəkət etdirdiyini təsəvvür edirik. "Sallatmaq" sözü, "sallamaq"dan fərqli olaraq, hərəkətin intensivliyi, tezliyi və ritmikliyini vurğulayır.

Etimoloji baxımdan, sözün mənşəyi Türk dillərindəki "salla-" fel kökünə dayanır. Bu kök, bir çox Türk dillərində oxşar mənalarda işlənir. "-t-" şəkilçisinin isə, hərəkətin intensivliyini artıran bir funksiyası var. Bu şəkilçi Azərbaycan dilində bir çox fellərdə işlənir və sözün mənasına intensivlik, təkrarlanma və sürət əlavə edir.

Qısacası, "sallatmaq" sözü, "sallamaq" sözünün daha canlı, daha dinamik və daha intensiv bir variantıdır. Hərəkətin sürətini, ritmikliyini və tezliyini ön plana çıxarır və konkret hərəkətin xarakterini daha dəqiq təsvir edir. Ona görə də, sadəcə "sallamaq" ilə sinonim kimi qəbul etmək səhv olardı. Lüğətlərdə bu fərq daha aydın şəkildə əks etdirilməlidir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz