Samovar (Самовар) sözü rus dilindən keçmişdir və əslində "öz-özünü qaynar edən" mənasını verir. Etimoloji olaraq, "само-" (samo-) prefiks "öz-özünə", "varit'" (варить) isə "qaynatmaq" felidir. Beləliklə, samovar, öz-özünü qaynar edən qurğu, yəni çay üçün su qaynatmaq üçün nəzərdə tutulmuş xüsusi bir qabdır.
Tradisiyonel samovarlar, adətən misdən, gümüşdən və ya poladdan hazırlanırdı. Qeyd edilən kimi, içərisi kömürlə doldurulur və kömürün yanması ilə su qaynadılırdı. Samovarın aşağı hissəsində olan xüsusi bölmədə kömür yanır, yuxarı hissəsində isə su saxlanılır. Suyun qaynama sürəti və temperaturu kömürün miqdarı və yanma intensivliyi ilə tənzimlənirdi. Samovarın ağzından çay dəmləmək üçün qaynar su axıdılırdı.
Samovar, sadəcə bir çay qaynatmaq vasitəsi deyildi; o, həm də rus mədəniyyətinin vacib bir elementi idi. Ailə və dostlarla bir araya gəlmələrdə, bayramlarda və sosial tədbirlərdə samovar ətrafında toplaşmaq ənənəvi bir adət idi. Samovar səxavət, mehribanlıq və qonaqpərvərlik simvolu kimi qəbul edilirdi.
Müasir dövrdə elektrik samovarları da mövcuddur, lakin ənənəvi kömürlü samovarların özünəməxsus estetikası və tarixi əhəmiyyəti onu unikal edir. "Ağ samovar" və ya "Armudu samovar" kimi ifadələr, samovarın formasını, rəngini və ya növünü təsvir etmək üçün işlədilir. Məsələn, "ağ samovar" ifadəsi samovarın rəngini, "armud samovar" isə onun forması haqqında məlumat verir.