izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sarımaq felinin Azərbaycan dilindəki mənası sadəcə "bir şeyin üzərinə dolamaq"dan daha geniş və çoxşaxəlidir. Lüğətlərdə verilən bu tərif, sözün əsas mənasını əks etdirir, lakin onun istifadə sahəsini tam əhatə etmir. "Sarımaq" əsasən bir şeyin ətrafına, üstünə, içinə bükülməsi, dolanması, örtülməsi, bürünməsi hərəkətlərini ifadə edir. Bu hərəkət nəticəsində əşyanın forma və görünüşü də dəyişə bilər.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, kökü türk dillərindəki "sarı-" və ya "sar" felləri ilə əlaqələndirilir ki, bu da "bükülmək", "dolanmaq", "örtmək" mənalarını verir. Beləliklə, "sarımaq" fəli, bir əşyanın digər bir əşya ilə bürünməsini, əhatə olunmasını, sarılmasını göstərir. Bu bürünmə prosesi möhkəm və ya boş, nazik və ya qalın, tam və ya qismən ola bilər.

Misal üçün, "Yumaq sarımaq" ifadəsi, yumağın ipliklərinin bir-birinə sıx sarılması mənasını verir. "Lülə sarımaq" isə tütünün lüləyə sarılması hərəkətini ifadə edir. Verilən misal cümlədə isə ("O əllər … cəhrə dolandırmaqdan, lülə sarımaqdan qabar olub, ağaca dönmüşdü") əllərin uzun müddət ağır işlərdən, məsələn, cəhrə (iplik, sap) dolandırmaqdan və lülə sarımaqdan qabar tutması, qırışması, ağac kimi sərtləşməsi təsvir olunur. Burada "sarımaq" fəli həm hərəkəti, həm də nəticəni ifadə edir.

Qısacası, "sarımaq" fəli çoxmənalıdır və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalarda işlənə bilər. Lakin əsas mənası hər zaman bir şeyin başqa bir şeylə bürünməsi, əhatə olunması, sarılmasıdır. Bu prosesin nə dərəcədə möhkəm, sıx, tam və ya qismən olduğu isə cümlənin kontekstindən aydınlaşır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz