Sarıyağız: Sifət. Üzünün rəngi və saçları sarımtıl, açıq sarı rəngdə olan; sarıbəniz, sarışın. Lüğətlərdəki sadə “sarıbəniz, sarışın” izahı sözün ifadə etdiyi incə məna çalarlarını tam əks etdirmir. “Sarıyağız” sözü sadəcə saç və üz rəngini deyil, bu rənglərin yaratdığı ümumi təsiri, xüsusilə də gənclik və təravət hissi ilə əlaqəli bir təsviri ehtiva edir. Sarı saçlar və açıq üz rəngi tez-tez gənclik və sağlamlıqla əlaqələndirilir, buna görə də “sarıyağız” sözü bu keyfiyyətləri də vurğulayır. “Sarıbəniz” daha çox yalnız üz rəngini, “sarışın” isə daha çox saç rəngini ifadə etsə də, “sarıyağız” hər ikisini birləşdirərək daha tam və təsviri bir məna verir.
Etimalogiyası: Sözün etimologiyası açıq şəkildə “sarı” və “ağız” sözlərinin birləşməsindən ibarətdir. Ancaq burada “ağız” sözü yalnız fiziki “ağız” mənasında deyil, daha geniş mənada – “üz” mənasında işlənir. Yəni, “sarı üzü” mənasını verir. Bu isə əslində “sarı üzlü” və ya "sarı çöhrəli" kimi daha tam bir söz birləşməsinin qısaldılmış, üslubi cəhətdən daha canlı bir formasıdır. "Ağız" sözünün bu geniş mənada işlənməsi Azərbaycan dilindəki bir sıra digər ifadələrdə də müşahidə olunur (məsələn, “ağız dolusu”, “ağız birləşdirmək” və s.).
Cümlədə işlənməsi: “Feldşer yanındakı sarıyağız kök oğlana göz vurdu” cümləsində “sarıyağız” sözü gənc, sağlam, təravətli bir oğlanı təsvir etmək üçün işlənir. Sözün bu kontekstdəki işlənməsi onun emosional yükünü və ifadəliliyini daha da artırır. Başqa bir nümunə olaraq: “Sarıyağız qız çiçəklər arasında oynayırdı” cümləsində söz, həm saç və üz rəngini, həm də gənc qızın zərifliyini, əlvanlığı təsvir edir. Beləliklə, “sarıyağız” sözü, yalnız bir təsviri deyil, həm də obrazlı bir ifadə vasitəsidir.
Sinonimləri və Antonimləri: Sinonimləri arasında “sarıbəniz”, “sarışın”, “təravətli”, “gənc”, “sağlam” kimi sözləri göstərmək olar. Antonimləri isə “qaraçı”, “qəhvəyi”, “solğun” kimi sözlər ola bilər, lakin bu antonimlik tam deyil, çünki "sarıyağız" sözünün emosional yükü antonimlərdə tam əks olunmur.