Sarmatlar: Eramızdan əvvəl VI əsrdən eramızın II əsrinədək Volqa çayının hövzəsi, Qara dəniz və Azov dənizinin şimal sahillərini əhatə edən geniş ərazilərdə yaşamış, əsasən köçəri həyat tərzi sürən bir sıra tayfaların ümumi adıdır. Bu termin, qədim yunan və latın mənbələrində müxtəlif səviyyələrdə etnik və siyasi birliklərə malik olan bir sıra qrupların ifadə edilməsi üçün istifadə olunmuşdur. Onlar, ümumi mədəniyyət xüsusiyyətləri, dilləri (İran dillərinə mənsub olan Sarmat dilləri) və həyat tərzləri ilə bir-birinə bağlı olsa da, vahid bir siyasi quruma sahib deyildilər. Müxtəlif Sarmat tayfaları arasında, zaman zaman bir-birləri ilə münaqişələr yaşanmış, həmçinin digər qonşu xalqlarla (məsələn, Skyflər, Alanlar, Roma İmperiyası) mübarizələr aparmışlar.
Sarmatlar haqqında məlumat əsasən qədim müəlliflərin (Herodot, Strabon, Ptolemey və s.) yazılı mənbələrindən, arxeoloji tapıntılardan (qəbirlər, yaşayış yerləri, silahlar və s.) və onların digər xalqlarla olan münasibətlərindən əldə edilir. Onların əsas məşğuliyyətləri atçılıq, maldarlıq, ovçuluq və hərbi işlər idi. Arxeoloji qazıntılar Sarmatların zəngin mədəniyyətə malik olduğunu, incəsənət, sənətkarlıq və metallurgiya sahələrində yüksək inkişaf etdiyini göstərir. Qəbir abidələrinin zənginliyi və dəfn adətləri onların ictimai iyerarxiyasının olduğunu və cəmiyyətdə müəyyən sosial təbəqələrin mövcudluğunu təsdiqləyir.
Tarixi mənbələrdə "Sarmat" termini tez-tez müxtəlif mənalarda işlənmişdir: bəzən bütün qrupu, bəzən isə konkret bir tayfanı ifadə etmişdir. Bu səbəbdən, Sarmatların etnik mənşəyi və onların qonşu xalqlarla qohumluq əlaqələri hələ də mübahisəli mövzudur. Müasir elmi tədqiqatlar Sarmatların İran dillərindən istifadə edən Sak tayfalarının bir qolu olduğu ehtimalını irəli sürür. Lakin bu məsələnin hərtərəfli araşdırılması üçün daha çox arxeoloji və linqvistik tədqiqatlar tələb olunur.
Nəticədə, Sarmatlar, eramızdan əvvəl VI əsrdən eramızın II əsrinədək Qara dəniz-Azov bölgəsində yaşamış, mürəkkəb etnik və siyasi quruluşa malik bir sıra köçəri tayfaların ümumi adıdır. Onların mədəniyyəti, həyat tərzi və tarixi haqqında olan məlumatlar müxtəlif mənbələrə əsaslanır və hələ də elmi müzakirələrin predmetidir.