Seyiz sözü Azərbaycan dilində sürünün qabağında gedən təkəni ifadə edir. Lüğətlərdə verilən bu qısa izah, sözün əhatə etdiyi mənaları tam əks etdirmir. Daha geniş və dəqiq izah vermək üçün sözün etimologiyasına, istifadə sahələrinə və məcazi mənalarına nəzər salmaq lazımdır.
Etimoloji baxımdan "seyiz" sözünün mənşəyi türk dillərinə aiddir. "Sürü" sözü ilə bağlılığı aşkar görünür və sürünün liderini, aparıcısını ifadə etməkdədir. Sözün kökü, ehtimal ki, "söyütmək" (sürü aparmaq, rəhbərlik etmək) felindən törəmişdir. Bu, sözün mahiyyətini daha yaxşı anlamağa imkan verir.
Söz, əsasən, heyvandarlıqla məşğul olan ərazilərdə istifadə olunur və konkret olaraq qoyun və keçilər sürüsünün qabağında gedən, digər heyvanları yönləndirən təkəni ifadə edir. Seyizin sürünün qabağında getməsinin səbəbi, onun sürünün digər üzvləri üçün yol açması, təhlükələrdən qorunmasına kömək etməsi və sürünü istənilən istiqamətə yönləndirməsidir. Bu səbəbdən də seyiz sadəcə bir təkə deyil, həm də sürünün lideri, rəhbəri kimi qəbul edilir.
Məcazi mənada "seyiz" sözü bəzən insanlara da şamil edilə bilir. Məsələn, bir qrup insanın, təşkilatın və ya hərəkatın öncülünü, liderini "seyiz" kimi təsvir etmək olar. Bu halda "seyiz" sözü qəhrəmanlıq, rəhbərlik, cəsarət kimi keyfiyyətləri ifadə edir. Misal üçün: "O, hərəkatın seyizi idi, çətinliklər qarşısında heç zaman ruhdan düşmədi". Bu cümlədə "seyiz" sözü, hərəkatın liderinin cəsarətini və əzmini vurğulayır.
Yekun olaraq, "seyiz" sözü sadəcə bir sürünün qabağında gedən təkə deyil, daha çox sürünün rəhbəri, yol göstərən, qoruyan və liderlik keyfiyyətlərini əks etdirən bir termindir. Həm konkret, həm də məcazi mənalarda istifadə edilə bilər və mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər.