izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Səbi sözü ərəb mənşəlidir və Azərbaycan dilində əsasən iki əsas mənada işlənir. Lüğətlərdəki təriflər bu mənaları qısaca əks etdirsə də, daha geniş və dəqiq şəkildə izah etmək mümkündür.

Birinci mənası: "Məğlub edilmiş tərəfdən əsir tutulub satılan adam" ifadəsində olduğu kimi, səbi, tarixi kontekstdə, hərbi əməliyyatlar nəticəsində əsir düşən və sonradan kölə kimi satılan şəxs deməkdir. Bu mənada söz daha çox müharibələr, qənimət əldə edilməsi və köləlik sistemi ilə əlaqəlidir. "Düşmənin əsgərləri səbilərə çevrildilər" kimi cümlələrdə işlənə bilər. Burada "səbi" sözü yalnız kişiləri deyil, həmçinin qadınları da əhatə edə bilər. Bu mənada "əsir", "kölə", "qul" kimi sözlərlə sinonimdir, lakin "səbi" sözü daha çox tarixi və sosial konteksti əks etdirir.

İkinci mənası: "Həddi-büluğa çatmamış oğlan; gənc, uşaq" ifadəsi isə sözün daha geniş yayılmış mənasıdır. Bu mənada səbi, cinsi yetkinlik yaşına çatmayan, yəni yeniyetmə və ya uşaq oğlan deməkdir. Bu mənada "uşaq", "gənc", "balaca" kimi sözlərlə sinonim kimi istifadə oluna bilər, lakin "səbi" sözü bəzən daha incə və şirin bir məna kəsb edir. Məsələn, "Ana öz səbisini qucaqladı" cümləsindəki "səbi" sözü uşağa olan sevgi və həlimliyi daha yaxşı əks etdirir. Bu məna daha çox poetik və ya məhəbbət dolu bir kontekstdə işlənir.

Qeyd etmək lazımdır ki, "səbi" sözünün hər iki mənası da müasir Azərbaycan dilində nadir hallarda istifadə olunur və daha çox köhnəlmiş, tarixi bir leksik vahid kimi qəbul edilir. Ancaq ədəbi əsərlərdə, tarixi kontekstlərə aid mətnlərdə və ya poetik əsərlərdə rast gəlinə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz