Səfəvilər [ər.] 1501-1737-ci illərdə Azərbaycan və İran ərazilərində hakimiyyət sürmüş nüfuzlu Azərbaycan türkləri sülaləsidir. Səfəvi dövləti tarixdə böyük əhəmiyyət kəsb edən, geniş əraziləri əhatə edən və güclü bir imperiya olmuşdur. Sülalənin əsasını Şeyx Səfiəddin Ərdəbili qoymuş, onun nəvəsi Şah İsmayıl Xətai isə sülalənin siyasi hakimiyyətini qurmuş və Səfəvi dövlətini yaratmışdır.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "Səfəvi" adı sülalənin banisi Şeyx Səfiəddin Ərdəbilinin adından götürülmüşdür. "Səfi" sözü ərəb mənşəli olub, "təmiz", "pak", "müqəddəs" mənalarını verir. Bu da sülalənin özünü dini-mistik bir xarakterə malik kimi təqdim etməsinə işarədir. Səfəvilər, öz siyasi hakimiyyətlərini möhkəmləndirmək üçün Şii İslamı dövlət dini elan etmiş və bu siyasət onların uzun müddət hakimiyyətdə qalmasına kömək etmişdir.
Səfəvilər dövrü Azərbaycan və İran mədəniyyətinin, incəsənətinin, memarlığının və ədəbiyyatının inkişafında mühüm rol oynamışdır. Bu dövrdə inşa edilən saraylar, məscidlər, türbələr bu gün də öz gözəlliyi ilə diqqəti cəlb edir. Səfəvi hökmdarlarının himayəsi sayəsində bir çox ədəbi əsərlər yaranmış, incəsənət əsərləri meydana gəlmişdir. Lakin, Səfəvi imperiyası sonrakı dövrlərdə zəifləmiş və 18-ci əsrin əvvəllərində süqut etmişdir.
Müxtəlif cümlələrdə "Səfəvilər" sözünün işlənməsinə nümunələr:
- Səfəvilər dövrü Azərbaycan tarixinin parlaq səhifələrindən biridir.
- Səfəvilərin hakimiyyəti zamanı ölkənin iqtisadiyyatı inkişaf etmişdir.
- Səfəvi memarlığı özünəməxsus üslubu ilə seçilir.
- Tarixçilər Səfəvilərin siyasi fəaliyyətini müxtəlif cəhətlərdən araşdırırlar.