Səfil sözü fars mənşəlidir və əsasən "səfalət içərisində olan", "yoxsul" mənasını verir. Lüğətlərdəki "daimi yaşayış yeri olmayan, daimi məşğuliyyəti olmayan" tərifi isə, səfilin həyat tərzinin, sosial vəziyyətinin bir əksidir. Yəni, səfillik yalnız maddi yoxsulluğu deyil, həm də sosial təcrid olunmanı, məqsədsiz, sürünən bir həyatı ifadə edir. Bu mənada "avara", "sərgərdan", "sərsəri", "veyil" kimi sözlərlə sinonim kimi işlənə bilsə də, onlardan bəzi incə fərqləri də var.
"Avara" daha çox məqsədsiz gəzməyi, "sərgərdan" evindən, vətənindən uzaqda olmağı, "sərsəri" isə azğın, qaydasız həyatı ifadə edir. "Veyil" isə daha çox qocalıqdan, qüvvətdən düşmədən və acizlikdən qaynaqlanan çarəsizliyi bildirir. Səfil isə bu halların hamısını özündə birləşdirə bilər; əsas odur ki, o, həm maddi, həm də mənəvi olaraq çətin vəziyyətdədir, ümidsizdir və həyatda yerini tapmayıb.
Cümlədə necə işləndiyinə dair nümunələr:
- Küçələrdə səfil, pərişan insanlar görünürdü.
- Səfil həyatı yaşayan bu adamın ümidləri qırılmışdı.
- O, səfil, köməksiz bir halda qapımızda peyda oldu.
- Səfil həyatı onu tamamilə dəyişdirmişdi.
- Qədim şəhərin dar küçələrində səfil, ac insanların kölgəsi uzanırdı.
Göründüyü kimi, "səfil" sözü təkcə maddi yoxsulluğu deyil, həm də sosial, mənəvi və psixoloji tənəzzülü ifadə etmək üçün işlədilir. Bu, onu digər sinonimlərdən fərqləndirən əsas xüsusiyyətlərindəndir.