izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Səğir sözü ərəb mənşəlidir (صغير). Azərbaycan dilinə ərəb dilindən keçmişdir və əsasən köhnə ədəbiyyatda işlənir. Müasir Azərbaycan dilində "kiçik", "balaca", "uşaq" kimi sinonimləri daha çox istifadə olunur. Lakin "səğir" sözü sadəcə olaraq "kiçik" mənasından daha geniş bir kontekstdə işlənir.

Lüğətlərdəki "həddi-büluğa çatmamış uşaq" tərifi "səğir" sözünün əsas mənasını dəqiq ifadə edir. Yəni, yalnız fiziki cəhətdən kiçikliyi deyil, həm də cinsi yetkinliyə çatmamışlığı bildirir. Bu baxımdan, "gənc", "yeniyetmə" sözləri ilə tam sinonim deyildir. "Səğir" sözü hüquqi və dini mənada da önəm kəsb edir; məsələn, İslam hüququnda müəyyən yaşa çatmamış şəxslər üçün ayrıca qaydalar müəyyən edilir və bu kontekstdə "səğir" termini işlədilir.

Misal olaraq gətirilən "Pişvazə çıxıb səğirü kəbir; Ucalır ərşə naleyi-təkbir" beytində "səğirü kəbir" ifadəsi "kiçik və böyük" mənasında deyil, daha çox "hər yaşdan, hər kəs" və ya "bütün insanlar" mənasında işlənir. Burada "səğir"in geniş, ümumiləşdirilmiş mənası ön plana çıxır. Bu, sözün kontekstdən asılı olaraq mənasının nüanslaşa biləcəyini göstərir.

Qısacası, "səğir" sözü köhnə və klassik ədəbiyyatda, həmçinin dini və hüquqi mətnlərdə "həddi-büluğa çatmamış, yetkinlik yaşına çatmamış uşaq" mənasında işlənir. Müasir dilədə istifadə tezliyi az olsa da, tarixi və mədəni kontekstdə anlaşılmağı vacibdir. Sözün çalarlı mənasını başa düşmək üçün onu hansı kontekstdə istifadə olunduğunu nəzərə almaq lazımdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz