Səksəndirmək (fəal sifət, köhnəlmiş) – Qəfil, gözlənilmədən yaranan bir təsir, hadisə və ya duyğu ilə qorxu, təəccüb, şok və ya həyəcan yaratmaq, diksindirmək, silkələmək, ürkütmək deməkdir. Söz, əsasən, güclü bir təsirin qısa müddətli, lakin kəskin təsirini bildirir. "Diksindirmək" sözündən fərqli olaraq, səksəndirmək daha güclü və ani bir təsiri ifadə edir. Diksindirmək daha çox xırda bir təəccüb, ehtiyatsızlıq və ya narahatlıq hissi yaradarsa, səksəndirmək qəfil və güclü bir təsirin nəticəsində yaranan kəskin bir reaksiyanı ifadə edir. Həmçinin, səksəndirmək sözü ruh halını qəfil dəyişmək mənasında da işlənə bilər.
Etimologiyası: Sözün etimologiyası tam aydın deyil, lakin ehtimal olunur ki, "səksənmək" (silkələnmək, titrəmək) felindən törəmişdir. "-dirmək" əlavəsi isə fəal sifət əmələ gətirir. Beləliklə, sözün əsas mənası "silkələtmək, titrətmək" olaraq izah edilə bilər. Lakin zaman keçdikcə, söz daha çox emosional təsirlə əlaqələndirilmişdir.
Cümlədə işlənməsi:
* Qapıya vurulan təkan Həcəri səksəndirdi. (Bu cümlədə səksəndirmək sözü qəfil və güclü səs təsirinin yaratdığı qorxu və ya təəccübü bildirir.)
* Mahmud hirslə “cəhənnəmə ki!” – deyərkən ürkəni səksəndirdi. (Bu cümlədə isə söz Mahmudun qəfil və güclü hirsli sözlərinin dinləyicinin ürəyində yaratdığı şok və ya həyəcanı ifadə edir. "Ürək" metaforik olaraq emosional vəziyyəti göstərir.)
* Birdən eşidilən partlayış hamını səksəndirdi. (Qəfil və güclü səsin kütləvi təsirini göstərir.)
* Xəbər onu dərincə səksəndirdi. (Gözlənilməz və təsirli xəbərin emosional təsirini bildirir.)
Yekun olaraq, "səksəndirmək" sözü köhnəlmiş olsa da, ədəbi dildə emosional təsiri güclü, qəfil və ani bir təsiri ifadə etmək üçün istifadə oluna bilər. Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, əsasında güclü emosional təsir dayanır.