Sərfiyyat (ər. "sərf" sözündən cəm) köhnəlmiş bir sözdür. Müasir Azərbaycan dilində istifadə tezliyi az olsa da, əsas mənası "sərf olunan şeylər, xərc olunan pullar, məxaric" kimi tərif oluna bilər. Lüğətlərdə qeyd olunan bu məna, sözün əsas semantik nüvəsini əks etdirir, lakin daha geniş bir kontekstdə nəzərdən keçirildikdə sərfiyyat anlayışını tamamilə əhatə etmir.
Etimoloji baxımdan, "sərfiyyat" sözü ərəb dilindən gəlmiş "sərf" (مصرف) felindən törəmədir. "Sərf" felinin mənası "xərcləmək, istifadə etmək, sərf etmək" kimi müxtəlif mənaları əhatə edir. "Sərfiyyat" isə bu felin cəm halını əks etdirərək, "xərclənmiş əşyaların və ya pulların ümumi miqdarı, xərclər, məsrəflər" mənasını verir. Yəni, söz yalnız pul məbləğlərini deyil, həm də vaxt, enerji, əmək kimi mücərrəd resursların sərfini də ifadə edə bilər.
Müasir Azərbaycan dilində "sərfiyyat" sözü daha çox rəsmi və ya köhnə üslublu yazılarda, hesabatlarda və sənədlərdə rast gəlinir. Məsələn, "müəssisənin aylıq sərfiyyatı", "material sərfiyyatı", "enerji sərfiyyatı" kimi ifadələrdə işlədilir. Bu kontekstdə "sərfiyyat" sözü konkret bir müddət ərzində istifadə olunan və ya xərclənən resursların ümumi miqdarını göstərir.
Lakin, "sərfiyyat" sözü "xərc", "məsrəf", "israf" kimi sinonim sözlərdən fərqli olaraq, xərclərin sadəcə siyahısını deyil, daha çox bu xərclərin miqdarını və sistemli şəkildə hesablanmasını nəzərdə tutur. Bu baxımdan, "sərfiyyat" sözü daha rəsmi və dəqiq bir termin kimi çıxış edir.
Cümlə içərisində istifadəsinə nümunələr:
- Bu ay fabrikdə material sərfiyyatı əvvəlki aya nisbətən azalıb.
- Layihənin həyata keçirilməsi üçün nəzərdə tutulan sərfiyyatın hesabatı təqdim olunmalıdır.
- Enerji sərfiyyatını azaltmaq üçün müxtəlif tədbirlər görülməlidir.