izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sərinləşmək sözü Azərbaycan dilində geniş mənada istifadə olunan bir feldir və "sərinləmək" felinin məsdər formasından törəmişdir. Lüğətlərdə sadəcə "bax sərinləmək" kimi qısa bir izahı olsa da, bu sözün mənası daha zəngin və çoxcəhətlidir.

Əsas mənası, cismin, ətraf mühitin və ya bədənin temperaturunun aşağı düşməsi, soyuması, rahat bir temperatura çatmasıdır. Bu mənada, "sərinləşmək" fiziki bir prosesi, isti havada soyumağı, isti bir şeydən sonra rahatlamağı ifadə edir. Misal üçün: "İsti günün ardından dənizdə sərinləşdik." və ya "Soyuq su ilə sərinləşmək xoş idi."

Ancaq "sərinləşmək" sözü yalnız fiziki soyumağı deyil, həm də emosional və psixoloji bir rahatlamağı, yenilənməni, canlanmanı ifadə edə bilər. Bu mənada, insan əsəbdən, yorğunluqdan, sıxıntıdan sonra sakitləşir, dincəlir və özünü daha yaxşı hiss edir. Məsələn: "Uzun gündən sonra bir fincan çay içərək özümü sərinləşdirdim." və ya "Təbiətdə gəzmək məni ruhen sərinləşdirdi."

Verilmiş nümunədə ("[Pəri Cadu:] Sən də get içəri, su töksünlər, əl-üzünü yu, bir az sərinləş. Ə.Haqverdiyev") sərinləşmək sözü həm fiziki (üzün və əllərin yuyulması ilə soyuma), həm də emosional (isti havada rahatlama) mənaları ehtiva edir. Yəni, həm bədənin temperaturunun azalması, həm də əsəbin yatışması nəzərdə tutulur.

Etimoloji baxımdan, "sərin" sözünün kökü türk dillərindəki "sərin" (soyumuş, sərin) sözünə gedib çıxır. "-mək" əlavəsi isə fel məsdərini göstərir. Beləliklə, "sərinləşmək" sözü, həm kökü, həm də quruluşu etibarilə, soyumaq, rahatlamaq, yenilənmək mənalarını tam olaraq əks etdirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz