Səssiz-səmirsiz sözü Azərbaycan dilində sifət və zərf kimi işlənən bir birləşmədir. Əsas mənası "tamamilə səssiz, hər hansı bir səs-küy və ya səs-küydən tamamilə uzaq, sakit, sükut içində" deməkdir. Bu birləşmə, tək "səssiz" sözündən daha güclü və təsirli bir təsvir yaradır, tam və mütləq sükutu vurğulayır.
Etimoloji baxımdan, "səssiz" sözü "səs" kökünə "-siz" yiyəlik şəkilçisinin əlavə olunması ilə yaranmışdır. "Səmirsiz" isə "səmir" sözünə "-siz" şəkilçisinin əlavə olunması ilə formalaşmışdır. "Səmir" sözü öz növbəsində, qədim türk dillərindən gələn bir söz olub, "səs-küylü danışıq, qışqırıq, şırıltı" kimi mənaları ifadə edir. Beləliklə, "səssiz-səmirsiz" birləşməsinin mənası, həm "səs"in, həm də "səs-küylü danışıq, qışqırıq, şırıltı"nın tamamilə olmamasını bildirir.
Cümlə içərisində istifadəsinə nümunələr:
- Səssiz-səmirsiz gecələr keçirdi, yalnız ulduzların işığına qərq olmuşdu.
- Səssiz-səmirsiz kənd sanki yuxuya dalmışdı, yalnız küləyin fısıltısı eşidilirdi.
- Uzun müddət səssiz-səmirsiz oturdu, düşüncələrə dalmışdı.
- Qədim meşədə, səssiz-səmirsiz bir mühitdə, özünü təbiətin sükunətinə həvalə etdi.
- İmtahan zamanı otaqda səssiz-səmirsiz bir sakitlik hökm sürürdü.
Gördüyümüz kimi, "səssiz-səmirsiz" birləşməsi, adi "səssiz" sözündən daha geniş və əhatəli bir məna daşıyır. Həm fiziki səslərin, həm də hər hansı bir fəaliyyətin, danışığın olmamasını ifadə edir, ətraf mühitin və ya vəziyyətin tam sükunətini vurğulayır.