izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sətəlcəm (ər. سُلْجَامٌ - sulcām) termini Azərbaycan dilinə ərəb dilindən keçmişdir. Ərəb dilindəki sulcām sözü, öz növbəsində, yunanca συλτζάμι (suldzami) sözündən götürülmüşdür. Orta əsrlərdə ərəb həkimləri tərəfindən istifadə olunan bu termin, ağciyər iltihabını, xüsusilə də tüberkülozu ifadə edirdi. Azərbaycan dilində isə "sətəlcəm" sözü əsasən tüberküloz xəstəliyini ifadə etməklə yanaşı, daha geniş mənada, bərk soyuqdəymə nəticəsində yaranan ağciyər iltihabını da əhatə edir. Lakin, müasir tibbdə "sətəlcəm" termini daha çox tüberkülozun sinonimi kimi istifadə olunur. Digər ağciyər iltihablı xəstəliklər üçün daha dəqiq tibbi terminlər (məsələn, pnevmoniya) üstünlük təşkil edir.

Sözün mənasını daha geniş açıqlamaq üçün deyə bilərik ki, "sətəlcəm" bərk soyuqdəymə, qrip və ya digər infeksion xəstəliklər nəticəsində ağciyərlərin iltihablanması ilə müşayiət olunan xəstəlikləri əhatə edir. Bu iltihab bronxları və ya ağciyərin öz toxumalarını təsir edə bilər. Xəstəliyin ağırlaşması halında, sətəlcəm ağır nəfəs darlığına, öskürəyə (bəzən qanlı balqamla), hərarətə, zəifliyə və digər simptomlara səbəb olur.

Misal üçün, "Hacı Nəsir… arvadının üstünə müalicə üçün bir neçə məşhur həkim gətirdi" cümləsində "sətəlcəm" sözü xəstəliyin adını ifadə etməklə yanaşı, həmin xəstəliyin ciddi və həyat üçün təhlükəli olduğunu da vurğulayır. Çünki həkimlərin çağırılması xəstəliyin ağır olduğunu göstərir. Müasir Azərbaycan dilində istifadə edilən zaman, kontekstə diqqət yetirilməlidir ki, "sətəlcəm" sözünün mənası dəqiq başa düşülə bilsin. Tüberkülozun dəqiq təsdiqini yalnız tibbi müayinədən sonra vermək olar.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz