Səy (ər. سعي - sa'y - çalışma, səy göstərmə) Azərbaycan dilində geniş mənada "çalışma", "cəhd", "təşəbbüs", "ürəkdən çalışqanlıq" kimi anlamlarda işlənən bir sözdür. Lüğətlərdə əsasən "çalışma", "çalışıb-çapalama" mənaları ilə izah olunsa da, onun əhatə etdiyi semantik sahə daha genişdir. Səy sadəcə bir işi görmək üçün fiziki və ya intellektual əmək sərf etməkdən ibarət deyil; həm də həmin işə göstərilən qətiyyət, iradə, səbr və davamlılığı əhatə edir. Bu baxımdan, "səy" sözü "cəhd" sözündən daha çox tərəddüd, qeyri-müəyyənlik və ya əminsizlik hissi yaratmır. "Cəhd" göstərilən təşəbbüsün uğursuzluqla nəticələnə biləcəyini ifadə edərkən, "səy" sözü daha çox sərf edilən əməyin miqdarına və keyfiyyətinə diqqət çəkir.
Sözün işlənməsinə bir neçə nümunə:
- Onun uzun illər boyu elmin inkişafı üçün göstərdiyi səy nəticəsiz qalmadı. (Burada "səy" uzun müddətli, davamlı və məqsədyönlü bir çalışmanı ifadə edir.)
- İmtahanı uğurla vermək üçün böyük səy göstərməli idi. (Burada "səy" müəyyən bir məqsədə çatmaq üçün edilən cəhdləri, təşəbbüsü bildirir.)
- Həyatda uğur qazanmaq üçün əzmkarlıq və səy vacibdir. (Bu cümlədə "səy" davamlılıq, əzmkarlıq və çalışqanlığı ifadə edir.)
- Bütün səyinə baxmayaraq, məqsədinə çata bilmədi. (Burada "səy" əmək sərf edilməsinə, lakin nəticənin əldə olunmamasına işarə edir.)
Ərəb mənşəli olan "səy" sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış, mənası da zaman keçdikcə zənginləşmişdir. Onun sinonimləri arasında "çalışma", "cəhd", "təşəbbüs", "əmək", "zəhmət", "cəhd-cəhd" kimi sözləri göstərmək olar. Ancaq bu sinonimlərin heç biri "səy" sözünün bütün məna çalarlarını tam olaraq əhatə etmir. "Səy" sözünün dəqiq mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, əsasən çalışqanlıq, qətiyyət və davamlılığı əks etdirir.