izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sifət (ər. صِفَة - sıfə) – qrammatikada əşyanın əlamətini və ya keyfiyyətini bildirən nitq hissəsidir. Əşyanın formasını, rəngini, ölçüsünü, sayını, keyfiyyətini, vəziyyətini və s. ifadə edir. Məsələn, böyük ev, qırmızı alma, uzun yol, üç kitab, təzə çörək, isti gün cümlələrində "böyük", "qırmızı", "uzun", "üç", "təzə", "isti" sözləri sifətlərdir və müvafiq olaraq ev, alma, yol, kitab, çörək, gün isimindən əvvəl gələrək onların əlamətini göstərir.

Sifətlər, ifadə etdikləri əlamətin dərəcəsinə görə sadə və mürəkkəb olmaqla iki yerə bölünür:

Sadə sifətlər bir sözlə ifadə olunur və kökü bir sözdən ibarətdir. Məsələn: yaşıl, qısa, dəyirmi, ağıllı.

Mürəkkəb sifətlər iki və daha artıq sözdən təşkil olunur. Bu sözlər birləşmələrlə və ya qoşma vasitəsilə birləşir. Məsələn: ağappaq, qaraqaba, uzunboylu, qırmızımtıl, incəbədəncə. Bəzi mürəkkəb sifətlər də bir söz kimi işlənir və tərkibindəki hər bir hissənin ayrıca mənası aydın olmur.

Sifətlərin əsas xüsusiyyətlərindən biri də müqayisə dərəcəsidir. Sifətlər müqayisə etdikləri əlamətin dərəcəsini göstərmək üçün müxtəlif formalarda işlənə bilər. Bu dərəcələr ümumiyyətlə üçdür:

  • Müsbət dərəcə: Əlamətin sadəcə mövcudluğunu bildirir. Məsələn: böyük, kiçik, yaxşı.
  • Müqayisə dərəcəsi: İki və ya daha çox əşyanın əlamətinin müqayisəsini ifadə edir. Məsələn: daha böyük, daha kiçik, daha yaxşı.
  • Əla dərəcə: Bir çox əşya arasında ən yüksək və ya ən aşağı dərəcədə olan əlaməti bildirir. Məsələn: ən böyük, ən kiçik, ən yaxşı.

Qeyd edək ki, bəzi sifətlər müqayisə dərəcəsi qəbul etmir (məsələn, tək, evli, ölü). Sifətlər cümlədə müxtəlif sintaksis funksiyalarını yerinə yetirə bilər: xəbər, təyin, əlavə kimi. Onlar isimə aid olaraq onun əlamətini ifadə edirlər və cümlədə müəyyən bir yeri tuturlar.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz