izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Simvolizm [fr. symbolisme, əsli yun.] XIX əsrin sonları və XX əsrin əvvəllərində ədəbiyyat və incəsənətdə yaranmış, burjuaziyanın tənəzzül dövrünün əhvali-ruhiyyəsini özündə əks etdirən, əsasən də estetik və fəlsəfi baxımdan dərin mənaları simvollar vasitəsilə ifadə edən bir bədii cərəyandır. Bu cərəyan romantizmin davamı kimi də qəbul edilə bilər, lakin ondan fərqli olaraq, romantizmin açıq emosiyalarına və lirizminə daha çox gizli, qaranlıq, təəccüblü və mistik mənalara üstünlük verir. Simvolizmin əsas xüsusiyyəti, obyektiv reallığın dəqiq təsvirindən daha çox, subyektiv hisslərin, düşüncələrin və təəssüratların simvolik vasitələrlə ifadəsinə əsaslanmasıdır.

Simvolizm, əsasən, simvolların (məcazların, işarələrin, rəmzların) vasitəsilə abstrakt anlayışları, hissləri və duyğuları ifadə etməyə çalışır. Bu simvollar tez-tez qeyri-adi, mistik və ya qaranlıq mənalar daşıyır və onların dəqiq interpretasiyası oxucunun və ya tamaşaçının subyektiv təfəkkürünə buraxılır. Müəyyən bir simvolun mənası müəyyən kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər. Məsələn, qara rəng bəzi əsərlərdə kədər və ölüm, digərlərində isə sirr və dərinlik ifadə edə bilər.

Simvolizm, yalnız poeziyada deyil, həmçinin rəssamlıqda, musiqidə və digər incəsənət növlərində də özünü göstərir. Bu cərəyanın əsas nümayəndələri arasında Fransada Şarl Bodler, Pol Verlen, Artur Rimbo, Stefan Mallarme; Rusiyada Valeri Bryusov, Aleksandr Blok, Andrey Beyli; Azərbaycan ədəbiyyatında isə Mirzə Ələkbər Sabir (müəyyən mənada) və bəzi modernizmin nümayəndələri göstərilə bilər. Lakin, Azərbaycan ədəbiyyatında simvolizm qərb ölkələrindəki kimi güclü təsir göstərməyib.

Simvolizmin əsas məqsədi reallığı dəqiq təsvir etmək deyil, əksinə, reallığın arxasında gizlənən mahiyyəti, əbədi həqiqətləri aşkar etmək, duyğuların və düşüncələrin dərinliklərinə dalmaqdır. Bu, simvolizmin mistik və idealist xarakterini vurğulayır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz