Romantizm [fr. romantisme, lat. romanus – Romaya aid]: XIX əsrin əvvəllərində Avropada yaranmış və əsasən XIX əsrin birinci yarısında çiçəklənən bir ədəbi-fəlsəfi və incəsənət axınıdır. Klassisizmin sərt qaydalarına və rasionallığına qarşı çıxaraq, romantizm subyektivliyi, hissləri, xəyali aləmi, fərdin daxili dünyasının əhəmiyyətini ön plana çəkir. Klassik forma və mövzulara üstünlük verən klassisizmin əksinə, romantizm müxtəlif formalar və mövzularla, xüsusilə də xalq yaradıcılığı ilə, əfsanə və rəvayətlərlə maraqlanır. Romantizm şəxsiyyətin azadlığını, təbiətlə ahəngdarlığı, qeyri-adi hadisələrə həvəsi, tarixə marağı və milli özünüdərk hisslərini vurğulayır.
Romantizmin əsas xüsusiyyətləri arasında hissiyyatçılıq (intensiv duyğuların, təəssüratların, təcrübələrin ifadəsi), subyektivlik (fərdi baxış bucağı və təcrübələrin önə çəkilməsi), xəyalpərəstlik (gerçəkliyin təhrif edilməsi, gerçəkliyə fantaziyaların qatılması), idealizm (mükəmməllik axtarışı, real həyatdan uzaqlaşma), təbiətə həvəs (təbiətin insan ruhu ilə əlaqələndirilməsi, təbiətdə mənəvi rahatlıq axtarışı) və milli özünüdərk (xalq mədəniyyətinə, tarixinə və dilinə maraq) göstərmək olar. Sözün etimologiyasında "Roma ilə bağlı" mənası olsa da, bu romantizmin özündən daha çox klassik mədəniyyətə istinad kimi başa düşülməlidir; çünki romantizm həmin klassik ənənələrdən uzaqlaşma, onlara qarşı çıxma kimi təzahür edir.
Romantizm ədəbiyyatda, incəsənətdə (rəsm, musiqi, heykəltəraşlıq), fəlsəfədə və digər sahələrdə öz əksini tapıb. Əsərlərdə qəhrəmanlar tez-tez güclü hisslər yaşayır, dramatik hadisələrə qarışırlar, təkəbbürlü, üsyankar və ya melanxolik xarakterlərə malik olurlar. Romantik əsərlərin mövzuları məhəbbət, ölüm, təbiət, milli azadlıq, tarixi hadisələr, əfsanələr, xalq inancları və s. ola bilər. Misal üçün, "Leyli və Məcnun" poemasını və ya "Koroğlu" dastanını Azərbaycan ədəbiyyatında romantizmin təzahürü kimi göstərmək olar. Lakin, bu əsərlərin qərbi Avropa romantizminin tam oxşarlarını olmadığını da qeyd etmək vacibdir. Onlar öz milli spesifikasına malikdirlər.