Sistematika [yun. systema – bütöv, birlik, düzümlü quruluş; -tika – elm] – müxtəlif sahələrdə, o cümlədən təbiət elmlərində, obyektlərin elmi təsnifatı və qruplaşdırılması üsuludur. Bu üsul, obyektlər arasındakı qohumluq əlaqələrini, oxşar və fərqli xüsusiyyətlərini müəyyən edərək, onların məntiqi və ardıcıl bir şəkildə təşkilini təmin edir.
Sistematikanın əsas məqsədi, araşdırılan obyektlər (bitkilər, heyvanlar, minerallar, hadisələr, məlumatlar və s.) arasında mövcud olan qanunauyğunluqları aşkarlamaq, onların təkamül tarixini, qarşılıqlı əlaqələrini və təsnifatını müəyyən etməkdir. Bu proses, müxtəlif xüsusiyyətlərə (morfoloji, genetik, ekoloji, fizioloji və s.) əsaslanan elmi metodlar vasitəsilə həyata keçirilir. Nəticədə, obyektlərin sistematik təsnifatı yaradılır ki, bu da onların öyrənilməsini və anlaşılmasını asanlaşdırır.
Sistematika anlayışı müxtəlif kontekstlərdə istifadə edilə bilər:
- Təbiət elmləri (Biologiya, Zoologiya, Botanika): Bitki və heyvanların təsnifatı, onların filogenetik əlaqələrinin öyrənilməsi (məsələn, filogenetik sistematika). Bu sahədə sistematika, növlərin, cinslərin, fəsilələrin və s. elmi təsnifatını yaradır və onların təkamül əlaqələrini göstərir.
- Fizika: Məsələn, izotopların sistematikası, elementlərin dövri sisteminin quruluşu.
- Kimya: Kimyəvi birləşmələrin təsnifatı, üzvi və qeyri-üzvi kimyanın sistemli öyrənilməsi.
- İnformatika: Məlumatların təşkili və idarə olunması üçün istifadə olunan sistemlər və metodlar.
- Bibliotexnika və arxiv işləri: Sənədlərin, kitabların və digər məlumat daşıyıcılarının təsnifatı və sistemləşdirilməsi.
Bir sözlə, sistematika, müxtəlif sahələrdə obyektlərin məntiqi, ardıcıl və elmi əsaslarla təsnifatı və qruplaşdırılması üçün istifadə olunan ümumi bir prinsipi ifadə edir.