Situasiya (fr. situation) sözü Azərbaycan dilində "vəziyyət, şərait, hadisələrin gedişi" mənalarında işlənir. Fransızca "situation" sözündən götürülmüşdür və əslində "yerləşmə, mövqe" mənasını da özündə ehtiva edir. Bu, sözün Azərbaycan dilindəki məna çalarlarını daha yaxşı başa düşməyimizə kömək edir. Çünki "situasiya" sadəcə hadisələrin gedişini deyil, həm də bu hadisələrin baş verdiyi konkret kontekstin, yəni "yerləşmənin", "mövqenin" təsvirini verir.
Daha dəqiq olaraq, "situasiya" sözü konkret bir zaman və məkanda mövcud olan şəraitin, vəziyyətin, qarşılıqlı əlaqələrin və hadisələrin cəmini ifadə edir. Bu, müəyyən bir anın və ya dövrün tam təsvirini vermək üçün istifadə olunan bir termindir. Məsələn, "siyasi situasiya", "iqtisadi situasiya", "hərbi situasiya" ifadələrində olduğu kimi, müəyyən bir sahədəki vəziyyətin bütün aspektlərini əhatə edir.
Sözün istifadəsinə dair nümunələr:
- Beynəlxalq situasiya gərginləşir. (Burada "situasiya" beynəlxalq münasibətlərdəki ümumi vəziyyəti, hadisələrin gedişatını və gərginliyin səviyyəsini ifadə edir.)
- Şirkətin maliyyə situasiyası çox ağır idi. (Bu cümlədə "situasiya" şirkətin maliyyə vəziyyətinin tam təsvirini verir.)
- O, çətin bir situasiyada qalmışdı. (Burada "situasiya" konkret bir şəxsin qarşılaşdığı çətin vəziyyəti, problemin kontekstini ifadə edir.)
- Hərbi situasiya ilə bağlı ətraflı məlumat veriləcək. (Bu cümlədə "situasiya" hərbi əməliyyatlar zonasında mövcud olan vəziyyətin təsvirini, onun ayrı-ayrı komponentlərini əhatə edir.)
Yekun olaraq, "situasiya" sözü statik bir vəziyyəti deyil, dinamik bir prosesi, müxtəlif elementlərin qarşılıqlı təsiri nəticəsində yaranmış və davamlı olaraq dəyişən bir vəziyyəti ifadə edir. Bu, həm də müəyyən bir hadisənin baş verdiyi məkanı, kontekstini və onun ətraf mühitlə qarşılıqlı əlaqəsini vurğulayır.