Soxma sözü, "soxmaq" feilindən törəmiş bir isimdir. Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində ümumi mənası qısaca "soxmaq hərəkəti" kimi verilmiş olsa da, mənasını daha geniş və dəqiq şəkildə izah etmək mümkündür. "Soxma" sözü, bir cismin digər bir cismin içinə, içərisinə, arasına, ya da bir dəlik, yarıq, boşluq içərisinə daxil edilməsini, yerləşdirilməsini bildirir. Bu hərəkət qüvvə, təzyiq, sürtünmə və ya digər mexaniki təsirlərlə baş verə bilər.
Mənası kontekstdən asılı olaraq fərqli nüanslar daşıya bilər. Məsələn, "iynə soxma" deyərkən tibbi bir müdaxiləni, "çarpaz soxma" deyərkən taxta parçaların bir-birinə keçməsini, "dəmir soxma" deyərkən inşaat işlərini ifadə edirik. Həmçinin, məcazi mənada da işlənə bilər; məsələn, "fikir soxma" deyərkən kiməsə bir fikri qəbul etdirmək, əqidəsini dəyişdirməyə çalışmaq mənasında işlədilir. Bu mənada, "soxma" daha çox təsir, təlqin və ya zorlama kimi mənaları ehtiva edir.
Etimoloji baxımdan, "soxmaq" feili türk dillərinin köhnə təbəqəsinə aiddir və qədim türk dillərində də eyni mənada işlənən köklərə malikdir. "Soxma" isminin törəmə prosesi də bu etimoloji köklərdən qaynaqlanır və bu proses isim əmələ gətirən əlavələrin köməyi ilə həyata keçirilir.
Cümlə içində istifadəsi nümunələri:
- Həkim iynə soxmasından əvvəl əlimi dezinfeksiya etdi.
- Taxta parçalarının möhkəm birləşməsi üçün soxma işləri diqqətlə aparılmalıdır.
- Sənədlərə lazımsız soxmalardan qaçınmaq lazımdır.
- Yeni ideyalarını insanlara qəbul etdirmək üçün çox soxma çalışdı.
- Qapının kilidinə dəmir soxma ilə qapını açdı.
Gördüyümüz kimi, "soxma" sözünün mənası geniş və kontekstdən asılıdır. Yuxarıda verilən nümunələr isə bu sözün müxtəlif mənalarda və cümlə quruluşlarında necə işləndirildiyini göstərir.