Sormaq1 (f.): Bu söz, əsasən, məlumat əldə etmək məqsədilə verilən sualın ifadəsidir. "Soruşmaq" sözünün sinonimi olsa da, "sormaq" daha qeyri-rəsmi, gündəlik nitqdə daha çox işlənən bir tərzdədir. "Sual etmək" isə daha formal və rəsmi bir ifadədir. "Xəbər almaq" isə "sormaq"ın daha geniş məna kəsb edən bir tərəfini əks etdirir; yəni yalnız konkret bir sual deyil, ümumi vəziyyət haqqında məlumat əldə etmək istəyini də bildirə bilər. Belə ki, "Onun halını sormaq" ifadəsi yalnız konkret bir sual soruşmaq deyil, ümumiyyətlə onun necə olduğunu öyrənmək istəyini ifadə edir.
Etimoloji baxımdan, "sormaq" sözünün kökü qədim türk dillərindən gəlir və sual vermə, istinad etmə mənalarını özündə ehtiva edir. Müxtəlif türk dillərindəki qohum sözlərin təhlili bu mənşəyi daha da dəqiqləşdirir. Sözün etimologiyasından aydın olur ki, "sormaq" sadəcə bir sual vermək deyil, daha çox bir məlumat əldə etmə prosesini ifadə edir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
• "Yoldaşından yolunu sormaq üçün dayanmalı oldu." (burada konkret bir məlumat əldə etmək məqsədi var)
• "Qonşunun halını sormaq üçün evinə baş çəkdi." (burada ümumi vəziyyət haqqında məlumat əldə etmək istəyi ifadə olunur)
• "Imtahanın nəticəsini sormaq üçün müəllimə yaxınlaşdı." (burada konkret bir cavab almaq məqsədi var)
• "Misalda verilən "Gər sual eyləsə zahid, ki nədir nəşeyimey? Degilən, get onu meyxanədə sağərdən sor" beytində isə "sormaq" sözü, bir məsələnin həllini, bir şeyin sirrini açmaq üçün soruşmaq mənasında işlənilir. Burada sual edən zahiddir, cavabı isə meyxanada axtarmalıdır."
Nəticə olaraq, "sormaq" sözü "soruşmaq", "sual etmək" və "xəbər almaq" mənalarını özündə birləşdirir, lakin daha qeyri-rəsmi və gündəlik bir tərzdə işlənir, həmçinin kontekstdən asılı olaraq daha geniş məna da kəsb edə bilir. Sözün mənşəyi və cümlədəki işlənmə formaları onun çox yönlü olduğunu göstərir.