Sovuşmaq felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "getmək, keçmək, uzaqlaşmaq, çəkilmək" kimi qısa bir tərifə sığmır. Daha geniş və dəqiq bir izah vermək üçün bu sözün kontekstdən asılı olaraq bir neçə məna çalarını nəzərə almaq lazımdır.
Əsas mənası, hərəkətin nəzərə çarpmayan, gizli, tələsik və ya sakit bir şəkildə baş verməsini ifadə edir. Yəni, sadəcə "getmək" deyil, getmənin xüsusiyyətini vurğulayır. "Sovuşub getmək" ifadəsi, şəxsin diqqət çəkmədən, səssizcə, tez və ya qaçaraq uzaqlaşmasını bildirir. Misal olaraq verilən cümlədə ("Arabir səkilərlə keçənlər mühüm bir işi olan adamlar kimi küçələrdən tez sovuşub gedirdilər") şəxslərin tələsik və diqqət çəkmədən uzaqlaşması vurğulanır.
Sovuşmaq feli, həmçinin bir yerdən məsafə saxlayaraq, əlaqəni kəsmək mənasında da işlənə bilər. Məsələn, "O, müharibədən sonra hər şeydən sovuşdu" cümləsində "sovuşmaq" əlaqənin kəsilməsini, soyuqlaşmanı bildirir.
Etimalogiyasına gəldikdə isə, "sovuşmaq" feli "soyuq" kökünə əlavə olunmuş "-uşmaq" əfəli ilə əmələ gəlmişdir. "Soyuq" sözü isə temperaturla bağlı mənası ilə yanaşı, metaforik olaraq soyuq münasibət, qayğısızlıq mənalarında da işlənir. Beləliklə, "sovuşmaq" feli fiziki məsafəni bildirməklə yanaşı, emosional məsafəni, soyuqlaşmanı da ifadə edə bilər.
Müxtəlif kontekstlərdə "sovuşmaq" felinin işlənməsinə daha bir neçə nümunə:
- Qorxudan sovuşub qaçdı.
- Yaxın dostları belə ondan sovuşmuşdu.
- Günəş batdıqca hava sovuşmağa başladı.
- İnsanlar onun qəddarlığından sovuşdular.
Yekun olaraq, "sovuşmaq" feli sadəcə fiziki uzaqlaşmanı deyil, həm də nəzərə çarpmayan hərəkət, emosional məsafə və soyuqlaşma mənalarını özündə ehtiva edir və kontekstdən asılı olaraq fərqli mənalarda işlənə bilər.