Soyumaq fellinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "soyuq olmaq, hərarətini itirmək, temperaturu aşağı düşmək" kimi qısa bir tərifə sığmır. Daha dəqiq və geniş bir izah vermək üçün fərqli aspektlərini nəzərə almaq lazımdır. Soyumaq, fiziki bir hadisəni ifadə etməklə yanaşı, məcazi mənalarda da işlənir.
Fiziki məna: Soyumaq, bir cismin, əşyanın və ya mühitin temperaturunun düşməsi, istilik enerjisi itirməsi prosesidir. Bu, termodinamikanın əsas prinsiplərinə əsaslanır və istilik mübadiləsi vasitəsi ilə baş verir (konveksiya, konduksiya, radiasiya). Misal üçün, "Payız gəldi, havalar soyudu" cümləsindəki "soyudu" hava kütləsinin temperaturunun aşağı düşməsini bildirir. Digər bir misal olaraq, "Qaynar su yavaş-yavaş soyuyub otaq temperaturuna çatdı" cümləsini göstərə bilərik. Burada "soyumaq" prosesi zamanla baş verən bir temperatur azalmasını ifadə edir.
Məcazi mənalar: Soyumaq, fiziki temperaturdan başqa, hisslərin, münasibətlərin və ya həyəcanın azalmasını da ifadə edə bilər. Misal olaraq: "Onların arasındakı münasibətlər soyuyub", "Həvəsim soyuyub, bu işi davam etdirmək istəmirəm" cümlələrində "soyumaq" müsbət hisslərin azalmasını, marağın və ya həvəsin itməsini bildirir. Bu məcazi mənada, "soyuqlaşmaq" fellə sinonim kimi işlənə bilər, lakin "soyuqlaşmaq" daha çox qəfil bir soyumanı ifadə edərkən, "soyumaq" tədricən baş verən bir prosesi bildirir.
Etimoloji məlumat: "Soyumaq" feli, kökünə görə "soyuq" sifətinin törəməsidir və "-maq" feil şəkilçisi ilə əmələ gəlmişdir. "Soyuq" sözünün mənşəyi isə türk dillərinin ortaq leksikasına aiddir.
Fərqli cümlələrdə işlənməsi: "Soyumaq" feli müxtəlif zaman formalarında və cümlə quruluşlarında işlənə bilər: "Hava soyuyur", "Hava soyuyacaq", "Hava soyumuşdu", "Hava soyuyub". Həmçinin, fərqli zamanda baş verən hadisələri təsvir etmək üçün də işlədilə bilər.