Sövdalı sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir sözdür və əsasən ticarət, alver və satınalma ilə bağlı fəaliyyətlə məşğul olan şəxsi ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə "ekzemalı" kimi tərif olunması sözün məna çalarlarının tam əksini əks etdirmir. Sövdalı, sadəcə malların alqı-satqısı ilə məşğul olan deyil, həm də bu işdə müəyyən bacarıq, təcrübə və qabiliyyətə malik, bazar qanunlarını yaxşı bilən, bazarın pul dövriyyəsinə yaxşı bələd olan bir şəxsi ifadə edir.
Etimoloji baxımdan, sövdə (alver, ticarət) kökünə -lı şəkilçisinin artırılması ilə əmələ gəlmişdir. Bu şəkilçi, sözə "ilə məşğul olan", "sahib olan" kimi məna əlavə edir. Beləliklə, sövdalı sözü "alver ilə məşğul olan", "ticarət edən", "satıcı" kimi tərcümə oluna bilər. Lakin bu tərcümələr sözün tam mənasını əks etdirmir. Çünki sövdalı, sadə bir satıcıdan fərqli olaraq, daha çox öz işinə səriştəli, ağıllı, bazar hadisələrini proqnozlaşdırma bacarığına malik bir şəxsi ifadə edir.
Sözün işlənməsinə nümunələr:
- "O, bütün həyatını sövdalı kimi keçirmişdi." (burada sövdalı, peşə olaraq ticarətlə məşğul olan şəxs kimi işlənir)
- "Sövdalı, əşyanın qiymətini aşağı salmağa çalışdı." (burada sövdalı, bacarıqlı, bazar qanunlarını bilən bir şəxs kimi təsvir olunur)
- "Qədim Bakının sövdalıları öz ticarət sirləri ilə məşhur idilər." (burada sövdalı, təcrübəli və bacarıqlı tacirləri ifadə edir)
Ümumiyyətlə, "sövdalı" sözü, sadəcə olaraq "satıcı" demək deyil, daha çox "bacarıqlı tacir", "təcrübəli alverçi", "bazarın incəliklərini bilən şəxs" mənasını verir. Söz, ədəbiyyatda da tez-tez işlənir və müxtəlif kontekstlərdə öz məna çalarlarını dəyişə bilir.