Spektr (lat. spectrum – görmə) termini geniş mənada müxtəlif növ dalğaların (məsələn, işıq, səs, radio dalğaları) tezlik və ya dalğa uzunluğu paylanmasının qrafik təsviridir. Daha konkret olaraq, spektr müəyyən bir fiziki miqdarın (məsələn, enerji, tezlik, dalğa uzunluğu) mümkün dəyərlərinin ardıcıl sıra halında təqdimatını bildirir. Ən çox istifadə olunan mənası isə optik spektrdir.
Optik spektr, ağ işığın prizma və ya difraksiya qəfəsindən keçməsi zamanı əmələ gələn, qırmızıdan bənövşəyiyə qədər davam edən rəngli zolaqdır. Bu zolaqdakı hər bir rəng müəyyən bir dalğa uzunluğuna malikdir. Ağ işığın monoxromatik (tək rəngli) işıq şüalarının cəmi olmasından irəli gələrək, prizma bu şüaları dalğa uzunluqlarına görə ayırır və nəticədə spektr əmələ gəlir. Bu spektrin görünən hissəsidir. Görünməyən spektrin hissələri də mövcuddur, məsələn, infraqırmızı və ultrabənövşəyi şüalar.
Spektr termini elmin müxtəlif sahələrində geniş istifadə olunur. Məsələn, elektromaqnit spektr bütün elektromaqnit şüalanmalarını (radio dalğaları, mikrodalğalar, infraqırmızı şüalar, görünən işıq, ultrabənövşəyi şüalar, rentgen şüaları, qamma şüaları) özündə birləşdirir. Kütlə spektr kimyada maddələrin kütlə yük nisbətinə görə ayrılması prosesini təsvir edir. Səs spektr isə müxtəlif tezliklərdəki səslərin paylanmasını göstərir. Beləliklə, "spektr" termini ümumi bir anlayış olaraq, müxtəlif fenomenlərin təsnifatı və təhlilində istifadə olunur.
Cümlədə nümunələr:
- Gözlə görünən işığın spektrini prizma vasitəsilə müşahidə etdik.
- Elektromaqnit spektr çox geniş bir diapazondan ibarətdir.
- Alimlər yeni kəşf edilmiş planetin spektral təhlilini aparırlar.
- Musiqi əsərinin səs spektrini analiz edərək onun tonal xüsusiyyətlərini müəyyən etmək olar.