Südaşı sözü Azərbaycan dilində "südə batırılmış", "südə qarışmış", "süd içində olan" mənalarında işlənir. Əsasən, südə batırılmış yeməklər və ya süd ilə hazırlanan qarışıqlar üçün istifadə olunur. Lüğətlərdəki "südlüsıyıq, südlüaş" ifadələri bu mənanı qısaca ifadə etsə də, sözün daha geniş kontekstini əhatə etmir.
Etimalogiyasına nəzər salsaq, "südaşı" sözü "süd" və "aşı" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. "Süd" sözünün mənası məlumdur – inək, qoyun, keçi və s. heyvanların südü. "Aşı" sözü isə bir neçə mənaya malikdir: 1) qida, yemək; 2) mayalanmış xəmir; 3) bir şeyin üstünə, içinə qarışdırılan şey. Bu kontekstdə "aşı" sözü birinci və üçüncü mənalarında işlənir, yəni südə batırılmış, südə qarışdırılmış yemək deməkdir.
Beləliklə, "südaşı" sözü daha dəqiq olaraq, südə batırılmış və ya süd ilə hazırlanmış, südlü qarışıq yeməklər üçün işlədilir. Misal üçün, "şəkərli südaşı" (şəkərli südə batırılmış bir şey), "quru meyvəli südaşı" (quru meyvələr südə batırılmış şəkildə) və ya "südaşı halvası" (süd ilə hazırlanmış halva) kimi ifadələr istifadə edilə bilər. Söz, əsasən məişət leksikonuna aiddir və ədəbi dildə az rast gəlinir.
Lüğətlərdəki qeydlərin daha dolğun olması üçün "südaşı" sözünün aşağıdakı nüansları da əlavə edilə bilər:
- Südlü qarışığın sıxlığı və tutarlılığına görə dəyişən bir məna kəsb edir. Məsələn, sıx südaşı ilə sulu südaşı arasında fərq var.
- Sözün işlədilməsi coğrafi ərazilərə görə də dəyişə bilər. Bəzi bölgələrdə yalnız müəyyən yeməklər üçün işlənir.
- Tarixi mənbələrdə bu sözün daha geniş mənada işləndiyinə dair dəlillər tapmaq mümkündür.
Yekun olaraq, "südaşı" sözü sadəcə "südlüsıyıq, südlüaş" deyil, süd ilə qarışdırılmış, südə batırılmış yemək və ya qarışığı ifadə edən, kontekstdən asılı olaraq tutarlılığı və tərkibi dəyişən bir sözdür.