Südəmər sözü Azərbaycan dilində sifət kimi işlənir və əsasən "döş əmən", "süd əmən" mənasını ifadə edir. Lakin bu sadə tərif, sözün zəngin məna çalarlarını tam əhatə etmir. Südəmər, yalnız bioloji bir həqiqəti deyil, həm də mədəni və emosional bir kontekstin ifadəsidir.
Etimoloji baxımdan, söz "süd" və "əmər" (əmən) sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlib. "Süd" sözünün mənası aydındır - ana südü. "Əmər" isə "əmmək" felinin kökünə dayanır və əmmək hərəkətini bildirir. Beləliklə, südəmər, ana südünü əmən canlı, əsasən də insan körpəsi deməkdir.
Lüğətlərdəki "körpə, çağa" sinonimləri, südəmər sözünün mənasının genişliyini əks etdirməsə də, yaxın mənaları ifadə edir. Lakin südəmər, sadəcə "körpə" və ya "çağa"dan fərqli olaraq, ana südünə bağlılığın, həyatın ən ilkin mərhələsinin və qayğıya ehtiyacın simvoludur. Bu mənada, sözün emosional yükü daha çoxdur.
Misal olaraq, verilən "Ceyran: Qucağındakı südəmər uşağını nə etsin?" cümləsində südəmər sözü, yalnız uşağın yaşını deyil, həm də onun zəifliyini, köməksizliyini, anasına olan tam bağlılığını vurğulayır. "Fotoqraf südəmər uşaq tutan qadın gördükdə diksi" cümləsində isə, söz, ana-uşaq münasibətlərinin, təbii gözəlliyin və həyatın davamlılığının bir obrazını yaradır.
Ümumi olaraq, südəmər sözü, ana südü əmən körpəni ifadə etməklə yanaşı, məsumluq, zəiflik, həyatın başlanğıcı, ana-uşaq münasibətlərinin möhkəmliyi kimi konsepsiyaları da özündə əks etdirir və ədəbi mətnlərdə bu çalarlardan istifadə olunur. Sözün mənası, işləndiyi kontekstdən asılı olaraq, fərqli çalarlar qazana bilər.