izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sülük sözü Azərbaycan dilində əsasən iki mənada işlənir. Birinci və daha geniş yayılmış mənası, qarğı, qanqal və bənzər baldırqan bitkilərinin təzə, yeni çıxmış, hələ tam inkişaf etməmiş, yumşaq və şirəli gövdə hissəsini bildirir. Bu mənada “sülük” sözü bitkinin həmin hissəsinin həm fiziki xüsusiyyətlərini (yumşaqlıq, şirəlilik, incəlik), həm də inkişaf mərhələsini (yeni çıxmışlıq) ifadə edir. Məsələn, “qarğı sülüyü”, “qanqal sülüyü” ifadələrində olduğu kimi, sülük sözü müəyyən bitki növünə aid olur və onun gənc gövdəsini ifadə edir. Bu istifadə üslub baxımından daha çox kənd təsərrüfatı və bitkiçilik sahələri ilə bağlıdır.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, “sülük” sözünün kökü türkcə mənşəlidir və ehtimal ki, “sulu”, “şirəli” mənalarını ifadə edən kökdən törəmişdir. Bitkinin gənc gövdəsinin sulu və şirəli olması onun bu adla adlandırılmasının əsas səbəbidir. “Sülük” sözü, morfoloji baxımdan, “sulu” sözünün -lük şəkilçisi ilə əmələ gəlmiş isimdir. Bu şəkilçi isə keyfiyyət və ya mənsubiyyət bildirir. Beləliklə, “sülük” “sulu olan”, “şirəli olan” kimi mənaları da özündə ehtiva edir.

Bəzi dialektlərdə “sülük” sözü daha geniş mənada, gənc və yumşaq bitki hissələrini ümumiləşdirmək üçün də işlənə bilər. Lakin bu, əsas və standart mənası deyildir. “Sülük” sözünün müxtəlif cümlələrdə işlənməsinə misal olaraq aşağıdakıları göstərmək olar:

  • “Qarğı sülüyünü yığaraq salat hazırladı.” (Bitkinin gənc gövdəsinin yeməkdə istifadəsi)
  • “Baharın gəlişi ilə qanqalın sülüyü çıxmışdı.” (Bitkinin inkişaf mərhələsinin təsviri)
  • “Həmin bitkinin sülüyü çox şirəli və dadlı idi.” (Bitkinin keyfiyyətinin təsviri)

Yekun olaraq, “sülük” sözünün əsas mənası qarğı, qanqal və bənzər bitkilərin yeni çıxmış, yumşaq, sulu və şirəli gövdə hissəsidir. Lakin kontekstə görə, daha geniş mənada gənc və yumşaq bitki hissələrini də ifadə edə bilər. Sözün etimologiyası onun mənasını daha aydın şəkildə izah edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz