Sümüküstlüyü (Periosteum): Sümüküstlüyü, sümüyün səthini örtən, incə, lakin möhkəm bir birləşdirici toxuma qişasıdır. Anatomik olaraq iki qatdan ibarətdir: xarici lifli qat və daxili osteogen qat. Xarici lifli qat sıx kollagen lif fibrillərindən və fibrositlər (bir növ birləşdirici toxuma hüceyrəsi) dən təşkil olunmuşdur. Bu qat sümüyə möhkəm yapışaraq ona mexaniki dəstək təmin edir və əzələlər, oynaq bağları və tendonlar üçün əlavə yer təşkil edir. Daxili osteogen qat isə osteoblastlar adlanan sümük əmələ gətirən hüceyrələrə malikdir. Bu hüceyrələr sümüyün böyüməsində və təmirində vacib rol oynayırlar. Sümüküstlüyü sümüyün qidalanmasında, yenilənməsində və təmirində mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Zədələnmiş sümüyün sağalmasında, xüsusilə sümük sınıqlarında sümüküstlüyünün rolu çox əhəmiyyətlidir, çünki osteoblastlar yeni sümük toxumasının əmələ gəlməsini təmin edirlər. Sümüküstlüyü, həmçinin sümüyə həssaslıq verən sinir uclarını ehtiva edir, bu səbəbdən sümüyün özünə toxunmaq ağrılı ola bilər.
Etimologiya: Sözün "sümüküstlüyü" forması Azərbaycan dilinin özünəməxsus leksik vahidi olub, "sümük" və "-üstlüyü" morfemlərindən əmələ gəlmişdir. "-üstlüyü" şəkilçisi əşyanın yerini və ya səthini ifadə edir. Terminin latınca ekvivalenti olan "periosteum" sözü isə "peri-" (ətrafında, ətraf) və "-osteum" (sümük) hissələrindən ibarətdir. Bu da sözün mənasını daha da aydınlaşdırır.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Sümük sınığı zamanı sümüküstlüyünün rolu çox əhəmiyyətlidir.
- Sümüküstlüyü sümüyün qidalanmasını təmin edir.
- Osteoblastlar sümüküstlüyünün daxili qatında yerləşirlər.
- Sümüküstlüyünün iltihabı (periostit) əhəmiyyətli ağrılara səbəb ola bilər.
- Tendonlar və əzələlər sümüyə sümüküstlüyü vasitəsilə yapışırlar.