Şahmat (fars. شاهمات, şah-mat – "şah öldü") 64 kvadratdan (8x8) ibarət taxta lövhə üzərində iki rəqib tərəfdən, hər biri 16 ədəd müxtəlif funksiyalara malik fiqurla oynanılan strateji masa oyunu və ya idman növüdür. Oyunda məqsəd rəqibin şah fiqurunu mat etmək, yəni onu müdafiəsiz vəziyyətə salmaq və hərəkət etməsinə imkan verməməkdir.
Sözün etimologiyası fars dilindən götürülmüşdür. "Şah" (شاه) farsca "padşah", "hökmdar" mənasını verir. "Mat" (مات) isə farscada "ölü", "məğlub" mənasını ifadə edir. Beləliklə, "şahmat" sözü əslində "şah öldürüldü" və ya "padşah məğlub oldu" mənasını daşıyır. Bu, oyunun əsas məqsədinə – rəqibin şahını məğlub etməyə – birbaşa işarədir.
Şahmat sadəcə bir oyun deyil, mürəkkəb strateji və taktiki düşüncəni tələb edən bir idman növüdür. Oyunçuların müxtəlif fiqurların gücünü dərk etməsi, uzunmüddətli planlaşdırma bacarığı, rəqibin hərəkətlərini proqnozlaşdırma qabiliyyəti və çevik reaksiya verməsi tələb olunur. Qaydalar nisbətən sadə olsa da, oyunun əhatə etdiyi strategiya və taktika çox zəngindir və illər boyu öyrənilə bilər.
Şahmatda "şah" fiqurunun hərəkət qaydaları, "vezir", "qala", "fil", "at" və "piyadalar"ın xüsusiyyətləri, mat və pat vəziyyətlərinin nəzəriyyəsi, əsas açılışlar və son oyun texnikaları oyunçunun bacarıq səviyyəsini müəyyən edir. Şahmat uzun illərdir ki, dünyada milyonlarla insan tərəfindən sevilən və oynanılan populyar bir oyundur.