Şaxəli sifəti əsasən bitkilərə, xüsusilə ağac və kollara aid edilir və onların çoxlu şaxə və budaqlarla örtülü, qollu-budaqlı olmasını bildirir. Lüğətdəki "şaxələri olan" tərifi sadəcə olaraq şaxələrin varlığını vurğulayır, halbuki "şaxəli" sözü bu varlığın həcmini və görünüşünü də əks etdirir. Yəni, bir ağacın bir neçə nazik şaxəsi varsa, onu "şaxəli" adlandırmaq o qədər də uyğun olmaz. "Şaxəli" daha çox sıx, geniş, qollu-budaqlı bir görünüşü ifadə edir. Sözün mənasına daxil olan sıxlıq və yayılma, ağacın forma və həcmindən də asılıdır. Məlumat üçün qeyd edək ki, kiçik və nadir şaxələri olan bitkilər üçün daha çox "şaxəli" əvəzinə "budaqlı" sözü işlənir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "şaxə" kökünün türk dillərindən gəldiyini görərik. "Şaxə" sözü öz növbəsində "şaxlamaq" (yayılmaq, genişlənmək) fellə ilə əlaqədardır. Beləliklə, "şaxəli" sözü bitkinin fəza və həcmdə genişlənməsi, qollu-budaqlı və yayılmış formasını ifadə edir.
Misallar: Şaxəli ağaclar meşəni örtmüşdü. Şaxəli bir sünbülün ətrafındakı səssizliyi duymaq... Bu cümlələrdə "şaxəli" sözü sıx və geniş bir bitki forması olduğunu göstərir. "Şaxəli naxışlı" kimi ifadələrdə də eyni məna - qollu-budaqlı və geniş yayılmış naxış – nəzərdə tutulur.
Qeyd etmək lazımdır ki, "şaxəli" sözü məcazi mənada da işlənə bilər. Məsələn, "şaxəli bir plan" deyərkən, planın çoxsaylı, bir-biri ilə əlaqəli hissələrdən ibarət olmasını ifadə edirik. Bu halda "şaxəli" sözü mürəkkəb, çoxşaxəli və geniş miqyaslı bir quruluşu bildirir.