izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Şaxıma sözü "şaxımaq" felləsindən törəmiş bir isimdir. Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində əsasən "dənizdə, gölməçədə suyun qalxıb düşməsi, dalğalanması" mənasında izah olunsa da, bu tərif kifayət qədər geniş və dəqiq deyil. Daha dəqiq ifadə etmək üçün şaxımanın xarakterik xüsusiyyətlərini nəzərə almaq lazımdır.

Əslində "şaxıma" sözü, dənizdəki və ya gölməçədəki suyun müntəzəm dalğalanması deyil, daha çox müəyyən səbəbdən yaranmış qısamüddətli, nisbətən güclü dalğalanma deməkdir. Bu səbəb külək, zəlzələ, ya da suyun altında baş verən digər hadisələr ola bilər. Yəni, sakit su səthində müşahidə olunan kiçik dalğacılar deyil, daha güclü, gözü qabağa çarpacaq səviyyədə olan dalğalanmalar "şaxıma" kimi tərif olunur.

Lügətlərdəki "dalğalanma" ifadəsi çox ümumi olduğundan "şaxıma"nın spesifik xüsusiyyətlərini tam əks etdirmir. Məsələn, "dənizdə şaxıma başladı" ifadəsi sakit havada baş verən kiçik dalğalanmaları deyil, küləyin və ya digər amillərin təsiri ilə yaranmış daha şiddətli, qısamüddətli dalğalanmanı bildirir. "Gölməçədə şaxıma düşdü" ifadəsi də eynilə sudakı güclü, birdən-birə yaranan qısa müddətli hərəkəti ifadə edir.

Qısaca olaraq, "şaxıma" sözü "şaxımaq" felləsinin mənasını daha spesifik bir isim halında əks etdirərək, qəfil və nisbətən güclü dalğalanma mənasını verir. Bu, sadəcə suyun hərəkəti deyil, həm də bu hərəkətin səbəbinin və təsir gücünün əks olunmasıdır. Məsələn, "gəmi şaxımaya düşdü" cümləsində gəminin güclü dalğalara məruz qalması və təhlükə ilə üzləşməsi nəzərdə tutulur.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz