Şanlı sifəti, əsasən, yüksək şan-şöhrətə, nüfuz və hörmətə malik olmağı bildirir. Lüğətlərdəki "şövkətli", "şərəfli", "yüksək mənsəbli" kimi ifadələrlə əlaqələndirilməsi onun əsas mənasını dəqiqləşdirir. Bu, yalnız varlılıq və ya yüksək sosial mövqeyi deyil, həm də əməllərinə, xidmətlərinə görə ictimai rəğbət və hörmət qazanmış bir şəxsiyyəti ifadə edir. Beləliklə, "şanlı tarix", "şanlı qələbə" kimi ifadələrdə tarixi hadisənin, qələbənin əhəmiyyəti, qazanılmış şöhrəti ön plana çıxır.
Lüğətdəki "dəbdəbəli", "həşəmətli", "cah-calallı" kimi ifadələrin əlavə edilməsi isə şanlı sözünün bəzi kontekstlərdə, xüsusilə də memarlıq, geyim və ya təntənəli mərasimlərlə əlaqəli vəziyyətlərdə daha zəngin, görkəmli və təmtörak görünüşü, yüksək səviyyəli möhtəşəmliyi ifadə edə biləcəyini göstərir. Məsələn, "şanlı saray", "şanlı geyim" ifadələrində "şanlı" daha çox zənginlik, gözəllik və dəbdəbə mənasını daşıyır.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "şan" sözünün kökü qədim türk dillərindəki "şən", "şənlik" kimi sözlərlə əlaqəlidir və ilkin mənası "sevinc", "şadlıq" olmuşdur. Sonradan bu məna genişlənərək, yüksək ictimai status, hörmət və şöhrət kimi mənaları əhatə etmişdir. Ona görə də "şanlı" sözü sadəcə varlılığı yox, həm də bununla əlaqədar olan ümumi müsbət qiymətləndirməni ifadə edir.
Cümlə içində istifadə nümunələri:
- O, şanlı bir tarixə malik olan qədim şəhərdə anadan olmuşdur.
- Şanlı qələbədən sonra əsgərlər qayıtdılar.
- Şanlı sarayın memarlığı hər kəsi heyran edirdi.
- Şanlı bir ailədən gələn gənc, özünü hər zaman layiqincə aparırdı.
Gördüyümüz kimi, "şanlı" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişsə də, əsasında yüksək status, hörmət və şöhrət kimi müsbət qiymətləndirmələr yatır.