izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Şapır-şapır: Azərbaycan dilində zərf kimi işlənən, səs çıxaran hərəkətlərin tez və davamlı olmasını bildirən bir söz birləşməsidir. "Şapır" sözünün özü tək başına da işlənsə də, təkrarlanan formada ("şapır-şapır") daha güclü və obrazlı təsvir yaradır. Bu, hərəkətin təkrarlanan, sürətli və səs-küyə səbəb olan xarakterini vurğulayır. Sözün mənşəyi, ehtimal ki, onomatopoeikdir, yəni səsin təqlididir. "Şapır" kimi səslər tez-tez suyun, ya da kiçik əşyaların sürətlə hərəkət etməsi ilə əlaqələndirilir.

Mənası, əsasən, hərəkətin sürətli və tez-tez təkrarlanması ilə yanaşı, həm də bu hərəkətin müşayiət olunduğu səs-küyü də əhatə edir. "Buzov şapır-şapır anasını əmirdi" cümləsində olduğu kimi, bu söz, kiçik bir heyvanın anasına davamlı və səs-küyə səbəb olan hərəkətlərlə yaxınlaşmasını təsvir edir. Bu mənada, "şapır-şapır" "tez-tez", "marçamarç", "qışqırıb-bağırıb", "cəld-cəld" kimi sözlərlə sinonim ola bilər.

Məcazi mənada isə, "şapır-şapır" nəyinsə davamlı, arasız və nəzarətsiz şəkildə baş verməsini ifadə edə bilər. "Bu səfahət və əyyaşlığın onlar bir gün cəzasını çəkəcəklər" cümləsində olduğu kimi, səfahət və əyyaşlığın davamlı və nəzarətsiz bir şəkildə baş verməsi "şapır-şapır" sözü ilə ifadə oluna bilərdi (məsələn: "Səfahət və əyyaşlıq şapır-şapır davam edirdi"). Bu istifadədə, "şapır-şapır" sözü, hərəkətin səs-küylü və nəzarətsiz xarakterini vurğulayır.

Qısacası, "şapır-şapır" sözü, həm konkret, həm də məcazi mənada işlənir və hərəkətin sürətini, tezliyini, səs-küyünü və nəzarətsizliyini ifadə etmək üçün istifadə oluna bilər. Onun onomatopoeik mənşəyi onun ifadə gücünü artırır və sözün obrazlılığına töhfə verir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz