Şartıldamaq felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "şart-şart səs çıxarmaq" kimi ifadə edilməkdən daha geniş və dəqiq izah tələb edir. Mir Cəlalın misalında olduğu kimi, bu söz əsasən qamçı, çubuq və ya oxşar əşyaların havada sürətlə hərəkət etməsi nəticəsində yaranan səs-küy üçün işlənir. Səs, qısa, kəskin və təkrarlanan "şart" sözcükləri ilə ifadə olunan ritmik bir xarakter daşıyır. Lüğətlərdəki qısa tərif bu nüansı tam əks etdirmir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "şart" sözünün kökü ehtimal ki, səsin təbiətinə istinadən meydana gəlmişdir. Qamçının hərəkəti havada kəskin bir hava dalğalanması yaradır və bu dalğalanmanın səsi "şart" kimi qəbul edilir. "-ılda-" şəkilçisi isə hərəkətin təkrarlanan, davamlı xarakterini vurğulayır. Beləliklə, "şartıldamaq" "şart" səsini təkrarlayan bir hərəkətin icra olunması deməkdir.
Fərqli cümlələrdə "şartıldamaq" sözünün işlənməsinə misallar:
- At arabasının təkərləri çınqıl yolda şartıldayırdı.
- Quru budaqlar küləkdə şartıldayıb sınırdı.
- Uşaq əlindəki qamçı ilə hava şartıldadırdı.
Göründüyü kimi, "şartıldamaq" fərqli cisimlərin hərəkəti ilə əlaqədar olaraq işlənə bilsə də, həmişə qısa, kəskin və təkrarlanan bir səsə istinad edir. Bu səsin kaynağı əsasən sərt cisimlərin sürətli hərəkətidir. Lüğətlərdəki daha qısa tərif bu zənginliyi tam əks etdirə bilməz.