Şikayətcil sifəti, əsasən həmişə şikayət edən, narazı olan, hər şeydən şikayətlənən şəxsi təsvir etmək üçün işlədilir. Lüğətlərdəki sadə tərifinin (şikayət bildirən, həmişə şikayət edən, narazı) xaricində, bu sözün kontekstdən asılı olaraq bir neçə incə məna nüansı da vardır.
Məsələn, "şikayətcil" sözü sadəcə şikayət etmə hərəkətini deyil, həm də bu hərəkətin ardıcıl, davamlı və bəzən həddindən artıq olmasını vurğulayır. Belə bir şəxs yalnız problemləri bildirmir, həm də onları həddən artıq şişirdir, bəzən həqiqətdən uzaqlaşaraq, mənfi emosiyalarını ön plana çəkir. Bu baxımdan, "şikayətkar", "narahat", "qıcıqlanan" kimi sözlərlə sinonim olsa da, onlardan daha güclü və mənfi bir konnotasiya daşıyır.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "şikayət" felindən törəmə olduğunu görərik. "Şikayət" sözü isə farsca köklərə malikdir və "əziyyət, qəm, narahatçılıq bildirmək" mənalarını əhatə edir. "Cil" şəkilçisi isə sifət bildirən şəkilçidir və sözə "davamlı olmasını" əlavə edir. Yəni "şikayətcil" "davamlı şikayət edən" mənasını verir.
Cümlə içində istifadəsi:
- "O, həmişə şikayətcil bir insan idi, heç nədən razı qalmırdı." (Bu cümlədə "şikayətcil" sözü insanın xarakterini ümumiləşdirir.)
- "Şikayətcil səsinin eşidilməsi hamını bezdirmişdi." (Bu cümlədə "şikayətcil" sözü səsin xüsusiyyətini təsvir edir.)
- "Rəhbər şikayətcil işçinin işini yoxladı və problemi həll etməyə çalışdı." (Bu cümlədə "şikayətcil" sözü konkret bir şəxsi təsvir edir.)
Qısaca, "şikayətcil" sözü, həddindən artıq şikayət edən, narazı, mənfi düşüncəli və davamlı olaraq problemləri vurğulayan şəxsi ifadə etmək üçün istifadə olunan bir sifətdir. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq incə fərqlər göstərə bilsə də, əsas mənası dəyişməz qalır.